Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Czynniki ryzyka

Główną przyczyną POChP jest dym tytoniowy (w tym narażenie bierne lub wtórne). Inne czynniki ryzyka mogą obejmować:

• zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach (takie jak paliwo stałe używane do gotowania i ogrzewania)
• zanieczyszczenie powietrza na zewnątrz
• pyły i chemikalia w miejscu pracy (takie jak opary, substancje drażniące i dymy)
• częste infekcje dolnych dróg oddechowych w dzieciństwie.

Wielu przypadkom POChP można zapobiec. Kompleksowe wdrożenie Ramowej konwencji WHO o ograniczeniu użycia tytoniu zmniejszy rozpowszechnienie palenia i obciążenie POChP w skali globalnej.

• Ramowa konwencja WHO o ograniczeniu użycia tytoniu (WHO-FCTC)

Kto jest zagrożony?

Poprzednio POChP występowała częściej u mężczyzn, ale ze względu na porównywalnie wysoki poziom palenia tytoniu wśród kobiet w krajach o wysokim dochodzie oraz wyższe ryzyko narażenia na zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach (takie jak paliwo stałe używane do gotowania i ogrzewania) u kobiet w krajach o niskim dochodzie, choroba ta dotyka obecnie w prawie równym stopniu mężczyzn i kobiety.

Ponad 90% zgonów z powodu POChP występuje w krajach o niskim i średnim dochodzie, gdzie skuteczne strategie zapobiegania i kontroli nie zawsze są wdrażane lub dostępne.

Objawy

Przewlekła obturacyjna choroba płuc rozwija się powoli i zwykle staje się widoczna po 40 lub 50 roku życia. Najczęstszymi objawami POChP są duszność (lub „potrzeba powietrza”), przewlekły kaszel i wydzielanie plwociny (śluzu). W miarę stopniowego pogarszania się stanu zdrowia codzienne czynności, takie jak chodzenie po krótkich schodach czy noszenie walizki, a nawet codzienne rutynowe czynności mogą stać się bardzo trudne. Cierpiący często doświadczają zaostrzeń, czyli poważnych epizodów zwiększonej duszności, kaszlu i produkcji plwociny, które trwają od kilku dni do kilku tygodni. Epizody te mogą poważnie upośledzać funkcjonowanie organizmu i powodować konieczność pilnej opieki medycznej (w tym hospitalizacji), a czasami prowadzić do śmierci.

Diagnostyka i leczenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest zwykle podejrzewana u osób, u których występują opisane powyżej objawy i może być potwierdzona badaniem oddechowym zwanym „spirometrią”, które mierzy, jak dużo i jak szybko dana osoba może siłą wydychać powietrze.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc nie jest uleczalna. Jednak dostępne zabiegi medyczne i fizyczne mogą pomóc w łagodzeniu objawów, poprawie zdolności wysiłkowych i jakości życia oraz zmniejszeniu ryzyka zgonu. Najskuteczniejszym i najbardziej opłacalnym dostępnym sposobem leczenia POChP u osób, które nadal palą, jest zaprzestanie palenia. Zaprzestanie palenia może spowolnić postęp choroby u palaczy i zmniejszyć liczbę zgonów związanych z POChP. U niektórych, ale nie u wszystkich osób z POChP, leczenie wziewnymi lekami kortykosteroidowymi ma korzystny wpływ.

Dostępność opcji diagnostycznych i leczenia POChP różni się w zależności od zasobów. WHO wydała wytyczne zawierające szczegółowe zalecenia dotyczące postępowania w POChP w podstawowej opiece zdrowotnej w warunkach ograniczonych zasobów.

Odpowiedź WHO

Praca WHO nad POChP jest częścią ogólnych wysiłków Organizacji na rzecz zapobiegania i kontroli chorób niezakaźnych. WHO dąży do:

• podnieść świadomość na temat globalnej epidemii chorób niezakaźnych;
• stworzyć więcej zdrowych środowisk, szczególnie dla ubogich i pokrzywdzonych przez los populacji;
• zmniejszyć czynniki ryzyka chorób niezakaźnych, takie jak palenie tytoniu i narażenie na bierne palenie, zanieczyszczenie powietrza wewnątrz i na zewnątrz, niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej;
• poprawić dostęp do skutecznych terapii dla osób z POChP; oraz
• zapobieganie przedwczesnym zgonom i możliwej do uniknięcia niepełnosprawności z powodu głównych chorób niezakaźnych.

Ramowa konwencja WHO o ograniczeniu użycia tytoniu została opracowana w odpowiedzi na globalizację epidemii tytoniu w celu ochrony miliardów ludzi przed szkodliwym narażeniem na działanie tytoniu. Jest to pierwszy globalny traktat zdrowotny wynegocjowany przez WHO, który został ratyfikowany przez 180 krajów.

WHO przewodzi również Globalnemu Sojuszowi przeciwko Przewlekłym Chorobom Układu Oddechowego (GARD), dobrowolnemu sojuszowi krajowych i międzynarodowych organizacji, instytucji i agencji działających na rzecz wspólnego celu, jakim jest zmniejszenie globalnego obciążenia przewlekłymi chorobami układu oddechowego. Jego wizją jest świat, w którym wszyscy ludzie oddychają swobodnie. GARD koncentruje się szczególnie na potrzebach krajów o niskich i średnich dochodach oraz populacji szczególnie narażonych.