Konwencja haska

Konwencja haska, dowolny z serii traktatów międzynarodowych, które powstały w wyniku konferencji międzynarodowych, które odbyły się w Hadze w Holandii w latach 1899 i 1907.

Pierwsza konferencja została zwołana na zaproszenie hrabiego Michaiła Nikołajewicza Murawiowa, ministra spraw zagranicznych cara Rosji Mikołaja II. W swoim okólniku z 11 stycznia 1899 roku, hrabia Murawjow zaproponował konkretne tematy do rozważenia: (1) ograniczenie rozbudowy sił zbrojnych i zmniejszenie rozmieszczenia nowego uzbrojenia, (2) zastosowanie zasad Konwencji Genewskiej z 1864 r. do wojny morskiej oraz (3) rewizję nieratyfikowanej Deklaracji Brukselskiej z 1874 r. dotyczącej praw i zwyczajów wojny lądowej. Konferencja obradowała od 18 maja do 29 lipca 1899 roku; reprezentowanych było 26 narodów. Uczestniczyły w niej tylko dwa państwa amerykańskie, Stany Zjednoczone i Meksyk.

Ale chociaż konferencja z 1899 roku nie osiągnęła swego głównego celu, jakim było ograniczenie zbrojeń, to jednak przyjęła konwencje określające warunki stanu wojny i inne zwyczaje odnoszące się do wojny na lądzie i morzu. Ponadto przyjęto trzy deklaracje – jedną zakazującą używania gazów duszących, drugą zakazującą używania pocisków rozprężnych (dumdum) i trzecią zakazującą wystrzeliwania pocisków lub materiałów wybuchowych z balonów. Ostatnią i najważniejszą sprawą było przyjęcie Konwencji o Pacyficznym Rozwiązywaniu Sporów Międzynarodowych, tworzącej Stały Trybunał Arbitrażowy. Konferencja z 1907 roku, choć po raz pierwszy zaproponowana przez prezydenta USA Theodore’a Roosevelta, została oficjalnie zwołana przez Mikołaja II. Konferencja ta obradowała od 15 czerwca do 18 października 1907 roku, a uczestniczyli w niej przedstawiciele 44 państw. Ponownie nie została przyjęta propozycja ograniczenia zbrojeń. Konferencja przyjęła jednak kilka konwencji dotyczących takich spraw, jak użycie siły w celu odzyskania długów umownych; prawa i obowiązki neutralnych mocarstw i osób w wojnie na lądzie i morzu; stawianie automatycznych min kontaktowych dla łodzi podwodnych; status nieprzyjacielskich statków handlowych; bombardowanie przez siły morskie w czasie wojny; oraz ustanowienie międzynarodowego trybunału nagród. Konferencja w 1907 roku odnowiła deklarację zakazującą zrzucania pocisków z balonów, ale nie potwierdziła deklaracji zakazujących stosowania gazu duszącego i pocisków rozprężających. Końcowymi aktami konferencji było jednogłośne przyjęcie przez delegatów zasady obowiązkowego arbitrażu i stwierdzenie szeregu voeux (rezolucji), z których pierwszą było zalecenie, aby kolejna konferencja została zwołana za osiem lat, ustanawiając w ten sposób koncepcję, że najlepszym sposobem rozwiązywania problemów międzynarodowych jest seria kolejnych konferencji.

Ale chociaż konferencja zaplanowana na 1915 rok nie odbyła się z powodu wybuchu I wojny światowej, idea konferencji silnie wpłynęła na powstanie bardziej zorganizowanej Ligi Narodów po wojnie.