IEP (Funt Irlandzki)

Czym był IEP (Funt Irlandzki)?

IEP (Funt irlandzki) był symbolem waluty walutowej (FX) dla funta irlandzkiego, waluty krajowej Irlandii do 2002 roku. Funt irlandzki składał się ze 100 groszy, zwanych pingin w języku irlandzkim, i często pojawiał się z symbolem £ lub IR£, aby odróżnić go od innych walut, takich jak funt brytyjski. Irlandzki termin dla funta irlandzkiego to punt Éireannach.

Zrozumienie funta irlandzkiego

Irlandzka waluta sięga pierwszego tysiąclecia C.E., a następnie Akt Unii w 1800 roku, który połączył Irlandię i Wielką Brytanię w jedno królestwo. Ten pierwszy funt irlandzki został w ten sposób zasymilowany z funtem brytyjskim.

Po utworzeniu Wolnego Państwa Irlandzkiego w 1922 roku, handel z Wielką Brytanią nadal dominował w irlandzkiej gospodarce. Dlatego też rząd nie widział potrzeby nadawania priorytetu tworzeniu nowej waluty. Dopiero w 1927 r. rząd irlandzki rozpoczął emisję własnego funta irlandzkiego, wiążąc go z brytyjskim funtem szterlingiem według parytetu. Rząd obiecał również pełną wymienialność na Wielkiego Funta Brytyjskiego (GBP) sterlinga.

Przez dziesięciolecia rząd irlandzki zarządzał swoją walutą poprzez radę walutową. W 1942 r. ustawodawca przyjął ustawę o utworzeniu Centralnego Banku Irlandii, ale po utworzeniu tej nowej władzy monetarnej, Irlandia zachowała swoje 1:1 peg IEP do funta szterlinga. Praktyka ta była kontynuowana nawet po tym, jak Irlandia wystąpiła ze Wspólnoty Narodów i ogłosiła się niepodległą republiką w 1948 roku. Kiedy funt szterling został zdewaluowany z powodu systemu z Bretton Woods w 1949 roku, i ponownie w 1967 roku, Irlandia nadal nie zmieniła swojej waluty pegging.

The 1970s były dekadą reformy monetarnej w Irlandii. Najpierw nastąpiła krajowa decymalizacja funta irlandzkiego, a potem przyszła ustawa o banku centralnym z 1971 roku. Ustawa ta przekazała nowe uprawnienia władzom monetarnym i ostatecznie doprowadziła do uczestnictwa Irlandii w Europejskim Mechanizmie Kursów Walutowych (ERM) w 1978 roku. W 1979 roku formalne powiązanie z funtem brytyjskim zostało w końcu zerwane, a waluta trafiła na wolny rynek.

Euro zastępuje funta irlandzkiego

Pomysł stworzenia jednej, paneuropejskiej waluty zaczął zyskiwać poparcie w 1986 roku, wraz z podpisaniem Jednolitego Aktu Europejskiego. Ustanowiło to scenę dla wolnego rynku gospodarczego bez barier handlowych w Europie. Logicznym uzupełnieniem tego rynku bez granic byłaby jedna, jednocząca waluta.

Irlandia była jednym z najwcześniejszych krajów, które przyjęły euro pierwszego stycznia 1999 roku, ustalając wartość funta irlandzkiego w stosunku do euro na poziomie 0,787564 funta irlandzkiego. Przez trzy lata euro istniało jedynie jako wirtualna waluta służąca do celów księgowych, zwana numeraire. Dopiero w styczniu 2002 r. obieg banknotów i monet euro w Irlandii rozpoczął się wraz z resztą krajów UE w tym czasie.

W pierwszych latach po przyłączeniu się do euro, były obawy o lokalnej inflacji. Znane są historie właścicieli firm pokazujących dwie równoległe ceny (tj. zarówno w IEP, jak i w EUR) na swoich towarach na sprzedaż. Była to próba sprawdzenia, czy ceny w nowej walucie wzrosły wraz z inflacją.

Według danych Banku Światowego Irlandia doświadczyła rocznej stopy inflacji na poziomie 0,94% i miała wzrost produktu krajowego brutto (PKB) na poziomie 5,5% w 2019 r., który jest najbardziej aktualnym rokiem dostępnych danych.

.