Historia Ultimate

W 1968 r. Joel Silver przedstawił swój pomysł na Ultimate Frisbee radzie uczniowskiej Columbia High School w Maplewood w stanie New Jersey (USA). W następnym roku rozegrano pierwszy mecz między dwiema grupami uczniów

Użyli oni dysku Wham-O Master. W 1969 roku w szkole powstała drużyna, która grała na parkingu. Jedynymi liniami, które istniały, były linie bramkowe, zwykle oznaczone przez słupy telefoniczne lub stosy płaszczy graczy.

Pierwszy i drugi zestaw zasad został napisany w 1970 roku przez Joela Silvera, Buzzy’ego Hellringa i Jona Hinesa. Na 7 listopada, CHS grał pierwszy interscholastic gry. Wygrali nad Millburn High School przez wynik 43 do 10.

Pierwsza ostateczna gra college’u została rozegrana między Rutgers i Princeton na 6 listopada 1972 roku. Rutgers wygrał ten mecz 29-27. Te dwa uniwersytety rozegrały pierwszy międzyuczelniany mecz piłki nożnej na tym samym terenie dokładnie 103 lata wcześniej. Rutgers również wygrał ten mecz o 2.

Pierwszy zorganizowany turniej, The National Collegiate Championships, został rozegrany 25 kwietnia 1975 roku. Osiem drużyn wzięło udział w turnieju w Yale. Rutgers University wygrał w finale z Rensselaer Polytechnic Institute wynikiem 28-24. W 1976 r. turniej w Yale został rozszerzony i przemianowany na National Ultimate Frisbee Championship. Rutgers ponownie zwyciężył.

Ultimate został również w 1975 r. wprowadzony do World Frisbee Championships. W 1983 r. w szwedzkim Göteborgu odbyły się pierwsze prawdziwe mistrzostwa świata w Ultimate. Dwie drużyny klubowe, reprezentujące USA, zwyciężyły w kategoriach open i w kategorii kobiet.

Kraje europejskie były reprezentowane przez drużyny narodowe. W 1989 roku, ultimate został pokazany jako sport wystawowy podczas Światowych Igrzysk w Karlsruhe, Niemcy Zachodnie. W tym samym roku odbyły się również pierwsze Klubowe Mistrzostwa Świata w Ultimate, w Kolonii, w zachodnich Niemczech.

W 2001 r. ultimate został włączony jako sport medalowy do Światowych Igrzysk w Akita, w Japonii, wraz z disc golfem. Sześć krajów zostały zaproszone do konkurowania na podstawie ich finiszów w WFDF 2000 World Ultimate Champioship w Niemczech. Kanada zdobyła złoty medal na World Games dzięki zwycięstwu w dogrywce nad Stanami Zjednoczonymi.

W 2009 r. na World Games w Kaohsiung w Chińskim Tajpej, Ultimate przebiło wszystkie inne dyscypliny sportu z ponad 50 000 płatną frekwencją. Obecnie w Ultimate gra około 100 000 zawodników w ponad 50 krajach, a USA Ultimate liczy ponad 31 000 członków.

W 2010 r. WUCC w Pradze, w Republice Czeskiej, było największym jak dotąd spotkaniem Ultimate, w którym wzięło udział ponad 2800 zawodników i 136 drużyn z 36 krajów.

Podsumowanie skróconej historii Ultimate opracowane przez Michaela E. Iacovella:

Ultimate, podobnie jak wszystkie sporty dyskowe, nie istniałoby bez wynalezienia latającego dysku, czyli „Frisbee”, jak się go powszechnie nazywa. Pierwszy znany współczesny rzut „dyskiem” został wykonany przez studentów Uniwersytetu Yale (USA) na początku XX wieku. Kampus Yale był w bliskim sąsiedztwie Connecticut’s Frisbie Pie Company, której placki będąc popularnym przysmakiem same w sobie były sprzedawane w metalowych puszkach, które utrzymałyby lot po rzuceniu na bardzo małą odległość.

Teraz popularna rozrywka „rzucania dyskiem” pozostała w zapomnieniu aż do wynalezienia plastikowego latającego dysku przez Freda Morrisona w 1948 roku, który był o wiele bardziej wytrzymały i zdolny do lotu niż cokolwiek wykonanego z drewna lub metalu.

Wynalazek ten doprowadził do pierwszego masowo produkowanego dysku, zwanego „Pluto Platter”, wykonanego przez firmę zabawkarską Wham-O począwszy od 1951 roku. W 1954 r. odbyły się pierwsze zarejestrowane zawody z użyciem latającego dysku, gdy studenci Uniwersytetu Dartmouth (USA) zorganizowali turniej dla sportu dyskowego znanego jako „Guts”. Rok po zamknięciu Frisbie Pie Company w 1958 r. firma Wham-O, z siedzibą w Kalifornii, USA, zarejestrowała nazwę „Frisbee” jako nazwę dla swoich produktów latających dysków. Ten znak towarowy był podobno wynikiem przewidywalnego przezwiska, jakie studenci z Yale i Harvardu nadali nowym zabawkom.

Wynalazek Ultimate, znanego również jako „Ultimate Frisbee”, nastąpił w ciągu roku od pierwszego patentu mechanicznego na latający dysk, którego autorem był Ed Headrick w 1966 r.

Joel Silver i inni uczniowie Columbia High School (CHS), Maplewood, NJ, USA, przedstawili swój pomysł gry w „ultimate” Frisbee radzie uczniowskiej w 1967 r., a pierwszy znany mecz rozegrano w 1968 r. między radą uczniowską a pracownikami gazety szkolnej. Pracownicy gazety zwyciężyli w grze, w której jedynymi granicami były linie bramkowe i inne naturalne granice boczne (np. tory kolejowe, rzeka, ogrodzenie).

Gry kontynuowano w następnym roku, z meczami rozgrywanymi wieczorem pod blaskiem świateł rtęciowych w szkole na nowym parkingu.

Zasady pierwszej i drugiej edycji zostały sporządzone przez studenta CHS Buzzy’ego Hellringa, a później zostały dopracowane przez Silvera i Johna Hinesa. Pierwszy międzyszkolny mecz Ultimate został rozegrany w 1970 r. między CHS a Milburn High; CHS wygrało 43-10.

W 1971 r. powstała pierwsza konferencja drużyn Ultimate, w skład której weszło pięć szkół średnich stanu New Jersey, w tym CHS i Milburn. Niektórzy absolwenci tej ligi, grający w Ultimate, utworzyli drużyny w swoich szkołach wyższych i na uniwersytetach. W dniu 6 listopada 1972 r. Rutgers University (NJ, USA) pokonał Princeton (NJ, USA), 29-27, w pierwszym meczu międzyuczelnianym.

W 1975 r. w Yale odbył się pierwszy turniej Ultimate (uczestniczyło w nim 8 drużyn uniwersyteckich), który wygrał Rutgers. Tego samego lata zaprezentowano Ultimate podczas drugich mistrzostw świata we frisbee w Rose Bowl, co przyczyniło się do rozwoju Ultimate na zachodnim wybrzeżu USA. Mniej więcej w tym samym czasie sporty dyskowe zaczęły rozprzestrzeniać się w Europie i Azji, czego dowodem jest utworzenie w 1974 r. szwedzkiej federacji frisbee (SFF), w 1975 r. japońskiego stowarzyszenia frisbee disc association, a w 1976 r. australijskiego FDA. W 1977 r. Belgia i Austria zorganizowały FDA, a w 1978 r. fińska FDA i duński Frisbee Sport Union.

W 1979 r. powstało Ultimate Players Association (UPA), którego pierwszym dyrektorem został Tom Kennedy. UPA, krajowy organ zarządzający sportem Ultimate w USA, był pierwszą krajową organizacją amerykańskiego Ultimate kierowaną przez graczy. Wcześniej imprezy były sponsorowane i/lub prowadzone przez International Frisbee Association (IFA), które było byłym oddziałem promocyjnym firmy Wham-O, produkującej zabawki.

Na pierwszych krajowych mistrzostwach UPA w 1979 r. drużyna Glassboro State College odniosła zwycięstwo nad Santa Barbara Condors, 19-18. Pierwsze Mistrzostwa Europy w Ultimate odbyły się w Paryżu, we Francji, w 1980 r.; Finlandia, Anglia i Szwecja zajęły odpowiednio pierwsze, drugie i trzecie miejsce.

Światowa Federacja Latającego Dysku (WFDF), międzynarodowy organ zarządzający wszystkimi sportami dyskowymi, została założona w 1984 r., rok po zamknięciu IFA. Flying Circus (open), USA, Lady Condors (kobiety), USA, i Szwecja (juniorzy) wygrywają pierwsze sponsorowane przez WFDF Mistrzostwa Świata w Ultimate (dla drużyn narodowych) w Colchester, Wielka Brytania (1986).

Pierwsze Klubowe Mistrzostwa Świata w Ultimate (WUCC) odbyły się w Kolonii, Niemcy, w 1989 r. Philmore (open, USA) i Lady Condors (kobiety, USA) wygrywają swoje dywizje. Seven Sages (masters, USA) zostali pierwszymi międzynarodowymi klubowymi mistrzami Masters w Millfield w Wielkiej Brytanii w 1995 r., a Red Fish, Blue Fish pierwszymi mistrzami Mixed w St. Andrews w Szkocji w 1999 r.

Obecnie w Ultimate gra około 100 000+ graczy w ponad 30 krajach. Stowarzyszenie Graczy Ultimate (Ultimate Players Association, USA) podaje, że liczba członków płacących składki wynosi ponad 13 000. Liczba członków UPA i innych organizacji krajowych rośnie z roku na rok w zastraszającym tempie. Trzydzieści pięć lat minęło od momentu, gdy pierwszy dysk został rzucony na bramkę pod światłami pary rtęci na parkingu Columbia High. Gdy będziesz wygrzewać się w hawajskim słońcu na największym turnieju Ultimate w historii, pomyśl o rozwoju spektakularnej dyscypliny sportu, w której najgłębszą wartością jest sportowa rywalizacja.