Essential oil

Olejek eteryczny, wysoce lotna substancja wyizolowana w procesie fizycznym z wonnej rośliny jednego gatunku botanicznego. Olejek nosi nazwę rośliny, z której został otrzymany; na przykład olejek różany lub olejek z mięty pieprzowej. Takie olejki nazywano eterycznymi, ponieważ uważano, że stanowią esencję zapachu i smaku.

Destylacja jest najbardziej powszechną metodą izolacji olejków eterycznych, ale inne procesy – w tym enfleurage (ekstrakcja za pomocą tłuszczu), maceracja, ekstrakcja rozpuszczalnikowa i mechaniczne tłoczenie – są stosowane w przypadku niektórych produktów. Młode rośliny produkują więcej olejku niż starsze, ale stare rośliny są bogatsze w bardziej żywiczne i ciemniejsze olejki z powodu ciągłego odparowywania lżejszych frakcji olejku.

Z ogromnej liczby gatunków roślin, olejki eteryczne zostały dobrze scharakteryzowane i zidentyfikowane tylko z kilku tysięcy roślin. Olejki przechowywane są w postaci mikrokropel w gruczołach roślinnych. Po dyfuzji przez ścianki gruczołów, kropelki rozprzestrzeniają się po powierzchni rośliny, zanim wyparują i wypełnią powietrze perfumami. Najbardziej wonne rośliny znajdują się w tropikach, gdzie energia słoneczna jest największa.

Funkcja olejku eterycznego w roślinie nie jest dobrze zrozumiana. Zapachy kwiatów prawdopodobnie pomagają w naturalnej selekcji, działając jako atraktanty dla niektórych owadów. Oleje liści, oleje drewna i oleje korzeniowe mogą służyć do ochrony przed pasożytami roślin lub deprawacji przez zwierzęta. Wydzieliny oleożywiczne, które pojawiają się po zranieniu pnia drzewa, zapobiegają utracie soków i działają jak pieczęć ochronna przed pasożytami i organizmami chorobotwórczymi. Niewiele olejków eterycznych jest zaangażowanych w metabolizm roślin, a niektórzy badacze utrzymują, że wiele z tych materiałów to po prostu produkty odpadowe biosyntezy roślin.

Commercially, essential oils are used in three primary ways: as odorants they are used in cosmetics, perfumes, soaps, detergents, and miscellaneous industrial products ranging from animal feeds to insecticides to paints; as flavours they are present in bakery goods, candies, confections, meat, pickles, soft drinks, and many other food products; and as pharmaceuticals they appear in dental products and a wide, but diminishing, group of medicines.

Pierwsze zapisy o olejkach eterycznych pochodzą ze starożytnych Indii, Persji i Egiptu, a zarówno Grecja jak i Rzym prowadziły rozległy handel wonnymi olejkami i maściami z krajami Orientu. Najprawdopodobniej produkty te były ekstraktami przygotowanymi przez umieszczenie kwiatów, korzeni i liści w olejach tłuszczowych. W większości starożytnych kultur rośliny zapachowe lub ich żywiczne produkty były stosowane bezpośrednio. Dopiero wraz z nastaniem złotego wieku kultury arabskiej opracowano technikę destylacji olejków eterycznych. Arabowie byli pierwszymi, którzy destylowali alkohol etylowy ze sfermentowanego cukru, dostarczając w ten sposób nowy rozpuszczalnik do ekstrakcji olejków eterycznych w miejsce olejów tłuszczowych, które prawdopodobnie były używane przez kilka tysiącleci.

Wiedza o destylacji rozprzestrzeniła się w Europie w średniowieczu, a izolacja olejków eterycznych przez destylację została opisana w XI-XIII wieku. Te destylowane produkty stały się specjalnością europejskich średniowiecznych aptek, a do około 1500 roku wprowadzono następujące produkty: olejki z drzewa cedrowego, tataraku, costusu, róży, rozmarynu, kolcorośli, kadzidła, terpentyny, szałwii, cynamonu, benzoinu i mirry. Alchemiczne teorie szwajcarskiego lekarza i alchemika Paracelsusa odegrały rolę w stymulowaniu lekarzy i farmaceutów do poszukiwania olejków eterycznych z aromatycznych liści, drewna i korzeni.

Począwszy od czasów Marco Polo, cenione przyprawy z Indii, Chin i Indii stały się bodźcem dla europejskiego handlu z Orientem. W naturalny sposób takie przyprawy jak kardamon, szałwia, cynamon i gałka muszkatołowa trafiały do aptekarskich destylarni. Do połowy XVIII wieku w Europie wprowadzono około 100 olejków eterycznych, choć wiedza na temat natury tych produktów była niewielka. Wraz z rozwojem wiedzy chemicznej pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku, wielu znanych chemików wzięło udział w chemicznej charakterystyce olejków eterycznych. Poprawa wiedzy na temat olejków eterycznych doprowadziła do gwałtownej ekspansji produkcji, a zastosowanie olejków lotnych w medycynie stało się całkiem podrzędne w stosunku do zastosowań w środkach spożywczych, napojach i perfumach.

W Stanach Zjednoczonych olejki terpentyny i mięty pieprzowej były produkowane przed 1800 r.; w ciągu następnych kilkudziesięciu lat olejki z czterech rdzennych roślin amerykańskich stały się ważne w handlu – mianowicie, sasafras, piołun, wintergreen i słodkiej brzozy. Od 1800 roku przygotowano wiele olejków eterycznych, ale tylko kilka z nich osiągnęło znaczenie handlowe.