Dawka skuteczna (farmakologia)

W farmakologii, dawka skuteczna (ED) lub stężenie skuteczne (EC) to dawka lub stężenie leku, które wywołuje odpowiedź biologiczną. Termin dawka skuteczna jest stosowany, gdy pomiary są dokonywane in vivo, natomiast termin stężenie skuteczne jest stosowany, gdy pomiary są dokonywane in vitro.

Stwierdzono, że każda substancja może być toksyczna przy wystarczająco dużej dawce. Koncepcja ta została zilustrowana w 2007 roku, kiedy to kobieta z Kalifornii zmarła z powodu zatrucia wodą w konkursie usankcjonowanym przez stację radiową. Granica między skutecznością a toksycznością zależy od konkretnego pacjenta, chociaż dawka podawana przez lekarza powinna mieścić się we wcześniej ustalonym oknie terapeutycznym leku.

Nie można przecenić znaczenia określenia zakresu terapeutycznego leku. Jest on ogólnie definiowany przez zakres pomiędzy minimalną skuteczną dawką (MED) a maksymalną tolerowaną dawką (MTD). MED jest definiowana jako najniższa dawka produktu farmaceutycznego, która zapewnia klinicznie istotną odpowiedź w zakresie średniej skuteczności, która jest również statystycznie istotnie lepsza od odpowiedzi zapewnianej przez placebo. Podobnie, MTD jest najwyższym możliwym, ale nadal tolerowanym poziomem dawki w odniesieniu do wcześniej określonej klinicznej toksyczności ograniczającej. Ogólnie rzecz biorąc, te wartości graniczne odnoszą się do średniej populacji pacjentów. W przypadkach, w których istnieje duża różnica między MED i MTD, stwierdza się, że lek ma duże okno terapeutyczne. I odwrotnie, jeśli zakres ten jest stosunkowo niewielki lub jeśli MTD jest mniejsza niż MED, wówczas produkt farmaceutyczny będzie miał niewielką lub żadną wartość praktyczną.

.