Zou het hacken van het immuunsysteem allergieën kunnen genezen?

Meer dan 150 miljoen Europeanen lijden aan allergieën en dit aantal neemt toe als gevolg van triggers zoals toenemende vervuiling. In 2025 zou een op de twee mensen in de EU last kunnen hebben van allergieën, aldus de European Academy of Allergy and Clinical Immunology.

Allergieën worden meestal behandeld door levenslang medicijnen te slikken, zoals antihistaminica, die symptomen als rode ogen en een loopneus verlichten. Ongeveer 5-10% van de patiënten gebruikt echter een ander type behandeling, immunotherapie genaamd, waarbij het immuunsysteem wordt gedesensibiliseerd voor specifieke allergenen, wat uiteindelijk allergieën kan genezen.

Het proces kan echter vrij omslachtig zijn. Hoewel druppels of tabletten soms onder de tong kunnen worden toegediend, zijn frequente bezoeken aan de arts voor injecties gebruikelijker. Patiënten beginnen met een lage dosis van het allergeen, die in de loop van een aantal jaren geleidelijk wordt verhoogd.

‘Het vergt nogal wat van de patiënt, dus dat is waarschijnlijk een van de redenen dat het niet de meest populaire behandeling is,’ zei Dr Ronald van Ree van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum in Nederland. Als je injectie-immunotherapie doet, moet je dat minstens drie jaar doen.’

Daarnaast kunnen sommige patiënten bijwerkingen krijgen, zoals huidreacties, of kiezen ze misschien niet voor de behandeling omdat de kosten niet in alle landen door de openbare gezondheidszorg worden gedekt.

Dr van Ree en zijn collega’s willen immunotherapie effectiever en sneller maken, en tegelijkertijd de secundaire effecten verminderen die tijdens de behandeling kunnen optreden.

Berkenpollen

Zij doen dit door middel van een project genaamd BM4SIT waarbij zij zich richten op berkenpollenallergie, getriggerd door een specifiek polleneiwit allergeen. In laboratoriumexperimenten en dierproeven hebben ze het optreden van bijwerkingen al verminderd.

‘We hebben dit molecuul iets aangepast op zo’n manier dat het de bijwerkingen niet meer zo gemakkelijk geeft als het oorspronkelijke molecuul,’ zei Dr van Ree.

Het team test nu het aangepaste allergeen bij patiënten in Denemarken.

Ze kijken ook naar het toevoegen van vitamine D3 aan de behandeling, waarvan is aangetoond dat het een beschermend effect heeft tegen allergieën.

‘We hopen dat de toevoeging van vitamine D3 de snelheid zal veranderen waarmee het effect wordt bereikt, zodat het sneller wordt bereikt en we minder injecties nodig zullen hebben,’ zei hij.

Nu voeren de onderzoekers een studie uit met patiënten in Amsterdam om het effect van een bestaande berkenpollenbehandeling te vergelijken wanneer die alleen wordt toegediend en wanneer vitamine D3 ernaast wordt geïnjecteerd. Als de proeven succesvol zijn, zouden zij de vitamine en de gewijzigde berkenpollenmolecule willen samenbrengen om hun gecombineerd effect te testen.

Hoewel het team met berkenpollen begon omdat het één enkel eiwit impliceert, hopen zij het principe kan worden uitgebreid om andere allergieën te behandelen. De katallergieën, bijvoorbeeld, impliceren ook één molecule. Voor grasstuifmeel en huisstofmijtallergieën, waar verscheidene molecules verantwoordelijk zijn, zou elk moeten worden redesigned.

Asthma

De benadering kon grote lonen hebben. Als de huidige studie goed gaat, is Dr van Ree van plan om zich daarna te concentreren op de behandeling van huisstofmijtallergie – de meest voorkomende allergie wereldwijd. Deze allergie is ernstiger dan andere vormen aangezien het de longen, eerder dan de ogen, de neus of de huid beïnvloedt en allergische astma ook kan teweegbrengen.

Henk Viëtor, de CEO van biotechbedrijf DC4U Technologies in Amsterdam, zei dat als de wetenschappers een manier konden vinden om immunotherapie te gebruiken om astma te behandelen het “iets volledig nieuw aan de lijst” zou brengen.

‘Immunotherapie is bijna nooit efficiënt voor astmatische symptomen,” hij zei.

Daartoe hebben Viëtor en zijn team een techniek ontwikkeld die immunotherapie effectiever zou kunnen maken voor astma.

‘Immunotherapie is bijna nooit effectief voor astmatische symptomen.’

-Henk Viëtor, CEO, DC4U Technologies

De bestaande immuuntherapie maakt gebruik van het ruwe extract van een allergeen dat in vloeistof is opgelost en vervolgens bij een patiënt wordt ingespoten. Maar Viëtor en zijn team hebben in het laboratorium geëxperimenteerd door aan specifieke onderdelen van allergenen die voor de behandeling worden gebruikt suikers toe te voegen die zich binden aan receptoren op cellen van het immuunsysteem.

De allergeen-suikercombinatie heropvoedt het immuunsysteem zodat een allergeen niet langer een allergische reactie opwekt. ‘Wij denken dat onze technologie werkelijk een behandeling voor patiënten met allergieën kan verstrekken,’ bovengenoemde Viëtor.

Hij gelooft de innovatie immunotherapie voor een brede waaier van allergieën, met inbegrip van huisstofmijt en pinda, zou moeten verbeteren en dramatisch de duur van de behandeling van ongeveer drie tot vijf jaar tot drie tot five months.

‘Wij denken dat met slechts twee of drie schoten, net als vaccins voor besmettelijke ziekten, wij echt de ervaring kunnen verkorten en het zeer efficiënt maken,’ bovengenoemde Viëtor.

Het team heeft onderzocht hoe ze hun innovatie op de markt kunnen brengen via partnerschappen met farmaceutische bedrijven om nieuwe behandelingen mede te ontwikkelen als onderdeel van het GAIT-project.

Ze zijn momenteel in onderhandeling met verschillende bedrijven die bestaande immunotherapieproducten hebben en hebben al een deal gesloten met één bedrijf waarvan ze het product met behulp van hun methode hebben aangepast. ‘We proberen nu al meer bewijs te krijgen dat onze technologie werkt,’ zei Viëtor.

Hij en zijn collega’s volgen het momenteel op met laboratoriumexperimenten op cellen en in dieren om een proof of concept te ontwikkelen. Als ze succes hebben, zullen ze doorgaan met klinische proeven.

‘De incidentie van allergieën neemt snel toe, dus ik denk dat innovatie op dit gebied dringend nodig is om een epidemie van allergieën en astma te voorkomen,’ zei Viëtor.

Het onderzoek in dit artikel werd gefinancierd door de EU. Als u dit artikel leuk vond, kunt u overwegen het te delen op sociale media.