When Reassurance Seeking Becomes Compulsive

Bron: The Digital Artist Coffee/

Het is normaal om wat geruststelling te zoeken wanneer we met onzekerheid worden geconfronteerd. We willen feedback dat onze oplossing of gedachten redelijk, rationeel of anderszins goed genoeg zijn, of dat we niet iets over het hoofd zien dat voor de hand ligt. Geruststelling kan helpen om een twijfel te kalmeren, een zorg weg te nemen, een actieplan te staven, of een beslissing te begeleiden.

Mensen met een kleverige geest raken echter soms verstrikt in wat wij noemen geruststellingsvallen, niet in staat om onzekerheid in een bepaalde context te accepteren.

Dit kan de vorm aannemen van eindeloos internet “onderzoek,” repetitief controlegedrag, en, uiteindelijk, het vervreemden van vrienden en familie met niet aflatende geruststellende zoekende gesprekken. Ze kunnen proberen om met twijfels om te gaan door middel van zelfpraat, maar ze raken gevangen in constante, looping interne “debatten” waarin “wat als?” en “rationele antwoorden” elkaar afwisselen en nooit stoppen.

Het vastzitten in het zoeken naar geruststelling kan leiden tot verlamming in de besluitvorming, achtervolgende zorgen over het maken van een fout of het veroorzaken van schade, onzekerheid en zelftwijfel.

Het is een gangbare overtuiging dat het analyseren waarom je vast bent komen te zitten je zal helpen om los te komen, maar er is heel weinig bewijs dat dit werkt. In feite creëert het proberen op te lossen van te veel denken met nog meer denken alleen maar meer intern debat en meer uitgewerkte lussen. Jezelf bevrijden uit de val van onproductieve geruststelling vereist leren om onzekerheid te tolereren door de factoren te onderbreken die het proces in gang zetten en in stand houden.

Er zijn drie processen die onzekerheid zo ondraaglijk doen aanvoelen:

• Angstig denken vervormt de risicobeoordeling, waardoor dingen gevaarlijker aanvoelen dan ze zijn.
• Paradoxale inspanning laat pogingen om angst te controleren en onzekerheid te elimineren averechts werken.
• Negatieve bekrachtiging (het effect van tijdelijke verlichting) drijft de cyclus.

Het zoeken naar geruststelling kan lijken op een manier om nieuwe feiten te vinden. Maar twijfels die onophoudelijk terugkeren onthullen iets interessants: Zekerheid is een gevoel en geen feit. Als je erover nadenkt, kan niemand absoluut zeker zijn over iets.

Hier is een illustratie: Denk aan iemand van wie je houdt en die niet bij je in de kamer is. Vraag jezelf nu af: Leeft hij of zij, op dit moment? Weet u dat absoluut zeker? Misschien zijn ze net overleden, en heeft nog niemand contact met u opgenomen. Een ongeluk? Een onverwachte medische catastrofe? Het zou gebeurd kunnen zijn, toch? Misschien voel je je zeker, maar je kunt niet echt zeker zijn. Het is een gevoel.

Onproductief geruststelling zoeken is een poging om je absoluut zeker te voelen. Toch is absolute zekerheid onbereikbaar – en onnodig om beslissingen te nemen, te oordelen, of acties te ondernemen.

Mensen met een kleffe geest kunnen verstrikt raken in twijfels over wat dan ook, inclusief de eigen motieven, identiteit, gezondheid, en geestelijke gezondheid (en die van anderen). Er zijn geen garanties mogelijk voor de toekomst.

Een verandering in houding, de bereidheid om onzekerheid te voelen, en de acceptatie van twijfel en de ongemakken daarvan is nodig om te voorkomen dat men verstrikt raakt in het zoeken naar geruststelling.

Er zijn drie verschillende processen die dit zo moeilijk maken:

Ten eerste kunnen de hersenen onzekerheid er gevaarlijk uit laten zien. Wanneer bepaalde gedachten het angstcircuit van de hersenen triggeren, ontstaat er een veranderde vorm van bewustzijn die we angstig denken noemen. De wereld lijkt bedreigender, alle risico’s lijken onredelijk, en ambiguïteit lijkt op gevaar.

Een catastrofale gedachte kan even gevaarlijk aanvoelen als sommige catastrofale gedragingen of gebeurtenissen. Angstige denkers worden gekaapt door hun eigen verbeelding. Twijfels lijken op rode vlaggen of boodschappen die om aandacht lijken te vragen. De geest wordt kleveriger.

Ten tweede, de paradoxale inspanning maakt dat de poging om gedachten te beheersen in feite averechts werkt. In tegenstelling tot hoe inspanning in de uiterlijke wereld werkt, werkt een dringende poging om je gedachten te beheersen averechts. Hoe meer je probeert om een verontrustende gedachte te stoppen, hoe meer ze binnendringt. (Probeer niet aan een roze olifant te denken!) Pogingen om af te leiden, weg te duwen, ruzie te maken, gerust te stellen, of “nog een beetje informatie te krijgen” hebben het effect dat je twijfels versterkt in plaats van ze op te lossen.

Ten slotte is negatieve bekrachtiging de motor die het proces aandrijft. Onderzoekspsychologen hebben lang aangetoond dat positieve bekrachtiging (met andere woorden, een beloning) een gericht gedrag kan versterken, of die beloning nu voedsel is, een vriendelijk “dank-je-wel”, of een warme knuffel: Een toename van plezier definieert een beloning.

Ook het verminderen van ongenoegen – voorbeelden zijn het verminderen van pijn, stress of angst – werkt op precies dezelfde manier om reacties te versterken. Zo versterkt de tijdelijke vermindering van angst door onproductieve geruststelling in feite de zorggedachten die eraan voorafgingen. Het intense verlangen naar zekerheid keert terug en de valkuil van de geruststelling is stevig opgezet.

Er is een veelheid van vormen van geruststelling zoeken, en vele zijn heel subtiel. Deze omvatten verborgen of heimelijke controle, zoals voortdurend sms’en, het analyseren van de blik op iemands gezicht om te zoeken naar hints, of anderen vragen om lege geruststelling in de vorm van “zeg me dat alles in orde komt.”

Nog moeilijker te herkennen is opzettelijke zelfpraat die kan worden opgevat als coping, zelfkalmerend, of “rationeel” of positief denken in dienst van het proberen om twijfels uit te bannen.

In Needing to Know for Sure introduceren we een vierstappenprogramma dat we DEAF noemen om uit deze val te breken en redelijke onzekerheid te leren tolereren. De vier mindful stappen zijn: 1) Onderscheid twijfels of onrust van echt gevaar, 2) Omarm het gevoel van onzekerheid, 3) Vermijd geruststelling, en 4) Zweef boven het gevoel terwijl je meer tijd laat verstrijken.

Deze stappen werken onafhankelijk van de inhoud van de gedachten. Ze pakken het circulaire proces aan dat de ellende in stand houdt, ongeacht wat het is dat is vastgelopen. Ze bieden het aandachtige perspectief dat het mogelijk maakt twijfels op te nemen terwijl men vooruit gaat naar wat belangrijk is.

Zelfs mensen met een kleverige geest kunnen leren doof te worden voor de wenken van de angstopwekkende pestkoppen van de geest, en kunnen een doof oor sluiten voor de valse alarmsignalen die roepen: “Noodgeval! Je moet dit nu meteen onderzoeken!” Elk brein kan leren dat gedachten slechts gedachten zijn, dat twijfel deel uitmaakt van elke beslissing, en dat onzekerheid – zowel onvermijdelijk als onvermijdelijk – kan worden omarmd.