Wat zijn de meest voorkomende soorten chemische strijdmiddelen (CWA’s)?

Chemical warfare agents (CWA’s) zijn zeer giftige chemische stoffen die zijn gebruikt in moderne militaire conflicten die teruggaan tot de Eerste Wereldoorlog.

In de afgelopen decennia is echter bijzonder veel aandacht besteed aan de acute en chronische gezondheidseffecten die gepaard gaan met blootstelling aan deze agentia.

In deze blogpost definiëren we vijf van de meest voorkomende vormen van CWA, hun verspreidingsmethoden, hun werkingsmechanismen en hun effecten op het menselijk lichaam.

Chemical warfare agents kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën, afhankelijk van hun chemische structuur, hun tactische doel en de manier waarop ze van invloed zijn op het menselijk lichaam.

Een veelvoorkomend misverstand over een chemisch wapen is dat van een giftige chemische stof die wordt afgeleverd in de vorm van een bom of een artilleriegranaat.

Maar volgens de definities van het multilaterale Verdrag inzake Chemische Wapens (CWC) is wat als chemisch wapen kan worden geclassificeerd eigenlijk veel breder – het omvat alle chemische stoffen en hun precursoren die worden gebruikt met de bedoeling om tijdelijke onbekwaamheid, blijvend letsel of de dood te veroorzaken.

Nerve-agentia

Nerve-agentia behoren tot een groep van ecologisch persistente en zeer giftige organo-fosfor (OP) verbindingen die de transmissie van zenuwimpulsen in het menselijk zenuwstelsel blokkeren.

Hun voornaamste manieren van absorptie zijn via de huid en de longen. Zenuwagentia worden in twee groepen verdeeld – agentia van de G-reeks (of “Duitse reeks”) en agentia van de V-reeks (of “giftige reeks”).

Sommige agentia van de G-reeks (bijvoorbeeld sarin en tabun) blijven betrekkelijk kort in het milieu aanwezig, terwijl andere (bijvoorbeeld cyclosarin en soman) veel langer kunnen blijven bestaan.

Een van de meest bekende V-agentia is VX (of Venomous Agent X) dat voor het eerst werd ontdekt in Porton Down in het VK in de jaren 1950.

De lage vluchtigheid van VX (d.w.z. het feit dat het niet gemakkelijk verdampt) betekent dat het uiterst persistent is. Als chemisch wapen wordt VX geclassificeerd als een massavernietigingswapen of WMD.

Blaarmiddelen

Blaarmiddelen (ook bekend als vesicants) zijn een van de meest voorkomende chemische wapens, meestal verspreid via vloeistof, damp, aërosol of stof.

De chemische verbindingen in blaarmiddelen veroorzaken ernstige irritatie aan meerdere orgaansystemen, waaronder de ogen, de huid, de slijmvliezen en de luchtwegen, als gevolg van inademing of direct contact.

Voorbeelden van blaarmiddelen zijn zwavelmosterd (H,HD), stikstofmosterd (HN), lewisiet (L)en fosgeenoxime (CX).

Blaarmiddelen zijn minder toxisch dan zenuwagentia, maar ze staan erom bekend dat ze een langdurige morbiditeit en aantasting van de gezondheid veroorzaken. Het percentage sterfgevallen als gevolg van blootstelling aan blaarmiddelen is vrij klein – naar schatting ongeveer 2-3%.

Choking agents

Choking agents (of pulmonary agents) worden zo genoemd vanwege hun invloed op de menselijke luchtwegen, die kan leiden tot ernstige zwelling of irritatie van de bekleding van de neus, keel en longen.

Wanneer verstikkende agentia worden ingeademd, veroorzaken zij dat de luchtzakjes (of alveoli) in de longen vloeistof afscheiden, waardoor het vermogen om te ademen wordt belemmerd, waardoor het slachtoffer verdrinkt of stikt.

Gewone voorbeelden van verstikkingsmiddelen zijn chloor (Cl), fosgeen (PS), difosgeen (DP) en chloorpikrine (CG).

Bloedmiddelen

Bloedmiddelen maken deel uit van een op cyanide of arseen gebaseerde groep chemische stoffen die het vermogen van de bloedcellen in het menselijk lichaam om zuurstof te gebruiken en over te brengen, remmen.

Het zijn snelwerkende en zeer giftige giffen die meestal als aërosolen worden verspreid en die inwerken door inademing.

De symptomen van vergiftiging met bloedagentia variëren afhankelijk van de concentratie en de duur van de blootstelling. Bij voldoende concentraties kunnen ze het bloed snel verzadigen en ademhalingsstilstand veroorzaken.

Voorbeelden van bloedagentia zijn arsine (SA), cyanogeenchloride (CK) en waterstofcyanide (AC).

Riot control agents

Riot control agents (of RCA’s) zijn chemische agentia die worden verspreid via vloeistoffen of aërosolen en die tijdelijke onbekwaamheid van de ogen, mond, keel, huid en longen veroorzaken.

Gemeenschappelijke symptomen van blootstelling aan RCA’s zijn de productie van tranen, overmatig hoesten, vernauwing van de luchtwegen en irritatie van de huid, ogen, neus of mond.

Terwijl RCA’s legitiem in bezit kunnen worden gehouden voor binnenlandse wetshandhavingsdoeleinden, worden zij geclassificeerd als chemische wapens indien zij worden gebruikt als methoden van oorlogsvoering.

RCA’s worden onderverdeeld in drie categorieën – lachrymatoren (die oogirritatie veroorzaken), sternutatoren (die irritatie van de luchtwegen veroorzaken) en emetica (die misselijkheid en braken veroorzaken).

Gemeenschappelijke voorbeelden van RCA’s zijn traangas (CS) en pepperspray (OC).