Waarom sta ik stil bij het verleden?

Velen van ons schrijven graag in een dagboek, lezen autobiografieën of denken nostalgisch met anderen na over vervlogen tijden.

Waarom is het zo belangrijk om bij het verleden stil te staan? Zijn er schaduwzijden? En wat kunnen we doen als stilstaan bij het verleden ons stoort?

Herinneringen maken ons menselijk

Over meerdere decennia hebben onderzoekers aangetoond dat het herinneren van je verleden fundamenteel is voor het mens-zijn, en vier belangrijke rollen heeft.

1. Herinneringen helpen onze identiteit te vormen

Onze persoonlijke herinneringen geven ons een gevoel van continuïteit – dezelfde persoon (of gevoel van zelf) bewegend door de tijd. Ze geven belangrijke details over wie we zijn en wie we zouden willen zijn.

2. Herinneringen helpen ons bij het oplossen van problemen

Herinneringen bieden ons mogelijke oplossingen voor huidige problemen en helpen ons te leiden en te sturen bij het oplossen ervan.

3. Herinneringen maken ons sociaal

Persoonlijke herinneringen zijn essentieel voor sociale interacties. Het kunnen oproepen van persoonlijke herinneringen levert belangrijk materiaal op bij het maken van nieuwe vrienden, het vormen van relaties en het onderhouden van relaties die we al hebben.

4. Herinneringen helpen ons onze emoties te reguleren

Onze herinneringen geven voorbeelden van vergelijkbare situaties waarin we eerder zijn geweest. Dit stelt ons in staat om na te denken over hoe we eerder met die emotie zijn omgegaan en wat we van die ervaring kunnen leren.

Dergelijke herinneringen kunnen ons ook helpen om sterke negatieve emoties te beheersen. Wanneer iemand zich bijvoorbeeld verdrietig voelt, kan hij de tijd nemen om stil te staan bij een positieve herinnering om zijn stemming te verbeteren.

Herinneringen helpen ons te functioneren in onze bredere samenleving

Het stilstaan bij onze persoonlijke herinneringen helpt ons niet alleen als individu. Het stelt ons ook in staat om in onze sociaal-culturele context te functioneren; maatschappij en cultuur beïnvloeden de manier waarop wij ons ons verleden herinneren.

In westerse individualistische culturen bijvoorbeeld hebben mensen de neiging herinneringen op te halen die lang, specifiek en gedetailleerd zijn en gericht op het individu.

In Oost-Aziatische culturen daarentegen hebben mensen de neiging herinneringen op te halen die meer algemeen zijn en gericht op sociale interacties en belangrijke anderen. Onderzoekers hebben deze verschillen gezien bij kinderen en volwassenen.

Ook de manier waarop ouders gebeurtenissen uit het verleden met hun kinderen bespreken, verschilt cultureel.

Opvoeders uit Westerse culturen richten zich meer op het kind en de gedachten en emoties van het kind dan Oost-Aziatische ouders. Er zijn dus zelfs culturele verschillen in de manieren waarop wij onze kinderen leren stil te staan bij het verleden.

Mensen uit westerse individualistische culturen hebben de neiging om specifieke unieke herinneringen op te halen die iemands uniciteit bevestigen, een waarde die in westerse culturen wordt benadrukt. In Oost-Aziatische culturen daarentegen fungeren herinneringen als hulp bij verwantschap en sociale verbondenheid, een waarde die in Oost-Aziatische culturen wordt benadrukt.

Herinneringen en slechte gezondheid

Omdat het stilstaan bij het verleden zo’n cruciale rol speelt in hoe we als mens functioneren, is het niet verwonderlijk dat verstoringen in de manier waarop we ons herinneren bij verschillende psychische stoornissen optreden.

Mensen met een depressie hebben bijvoorbeeld de neiging om zich meer negatieve persoonlijke herinneringen en minder positieve persoonlijke herinneringen te herinneren dan mensen zonder depressie. Iemand met een depressie herinnert zich bijvoorbeeld eerder dat hij zakte voor een examen dan dat hij zich zijn academische successen herinnert.

Mensen met een depressie hebben ook grote moeite om zich iets te herinneren van een specifieke tijd en plaats, bijvoorbeeld “Ik vond het erg leuk om afgelopen donderdag naar het feestje van Sam te gaan”. In plaats daarvan geven ze herinneringen van algemene ervaringen, bijvoorbeeld: “Ik ga graag naar feestjes”.

We hebben ontdekt dat mensen met een depressie ook de neiging hebben om hun levensverhaal anders te structureren en meer negatieve levensverhalen te rapporteren. Ze hebben ook de neiging om zich perioden in hun leven te herinneren, zoals naar de universiteit gaan, als ofwel uitgesproken positief ofwel negatief (in plaats van een combinatie van beide).

Stoornissen in het geheugen zijn ook de kenmerken van posttraumatische stressstoornis. Dit is wanneer ongewenste, verontrustende persoonlijke herinneringen aan het trauma spontaan in de geest opduiken.

Mensen met angststoornissen hebben ook de neiging vooroordelen te hebben bij het zich herinneren van hun persoonlijke verleden. Zo maken we helaas allemaal van tijd tot tijd sociale blunders mee, zoals struikelen bij het instappen in een bus of het morsen van een drankje op een feestje. Mensen met sociale angst worden echter eerder verteerd door gevoelens van schaamte en verlegenheid wanneer ze zich deze ervaringen herinneren.

Ten slotte kan het buitensporig en herhaaldelijk stilstaan bij je verleden, zonder oplossingen te genereren, niet behulpzaam zijn. Het kan leiden tot emotioneel leed en in extreme gevallen, emotionele stoornissen, zoals depressie, angst en posttraumatische stressstoornis.

Ik wil niet stilstaan bij het verleden. Wat kan ik doen?

Als stilstaan bij het verleden u dwarszit, kunnen deze praktische tips helpen.

Zet een bepaald moment van de dag apart voor uw herinneringen. U zou in een dagboek kunnen schrijven of uw zorgen opschrijven. Schrijven over belangrijke persoonlijke ervaringen op een emotionele manier gedurende slechts 15 minuten per dag kan uw mentale en fysieke gezondheid verbeteren.

Oefen het herinneren van specifieke positieve herinneringen uit uw verleden. Dit kan u in staat stellen op een andere manier met uw herinneringen om te gaan en een nieuw perspectief op uw herinneringen te krijgen.

Leer en beoefen mindfulness-strategieën. In plaats van stil te staan bij pijnlijke herinneringen, kan een focus op het huidige moment (zoals aandacht voor je ademhaling, je concentreren op wat je op dit moment kunt zien, ruiken of horen) helpen een negatieve cyclus te doorbreken

Wanneer je stilstaat bij herinneringen uit het verleden, probeer dan proactief te zijn en ideeën te genereren om problemen op te lossen in plaats van alleen maar passief te zijn.

Neem contact op met uw huisarts of gezondheidsdeskundige als u angstig bent omdat u aan uw verleden denkt.

Als dit artikel problemen voor u heeft opgeroepen, of als u zich zorgen maakt over iemand die u kent, bel dan Lifeline op 13 11 14.