uncus [Operatieve Neurochirurgie]

Uncus

De uncus is een voorste extremiteit van de parahippocampale gyrus. Hij wordt van de apex van de temporale kwab gescheiden door een kleine scheur, de incisura temporalis.

Hoewel hij oppervlakkig gezien doorloopt met de gyrus hippocampus, vormt de uncus morfologisch gezien een deel van het rhinencephalon.

De term uncus werd bedacht door Felix Vicq d’Azyr (1748-1794).

De uncus heeft een voorste segment, een apex, en een achterste segment dat een inferieur en een posteromediaal oppervlak heeft; de uncus is mediaal verwant aan cisternal elementen en lateraal aan intraventriculaire elementen. Het voorste segment is verbonden met de proximale sylvische fissuur, de interne halsslagader, het proximale M1-segment van de middelste cerebrale slagader, de proximale cisternale anterieure choroïdale slagader, en de amygdala. De apex is gerelateerd aan de oculomotorische zenuw, uncal recess, en amygdala; het posteromediale oppervlak is gerelateerd aan de P2A segment van de posterieure cerebrale slagader inferior, aan de distale cisternal anterior choroidal slagader superiorly, en aan de kop van de hippocampus en amygdala intraventricularly.

Clinische betekenis

Het deel van de olfactorische cortex dat zich op de temporale kwab bevindt, bestrijkt het gebied van de uncus, wat leidt tot de twee belangrijke klinische aspecten van de uncus: uncinate fits en uncal herniaties.

Bevingen, vaak voorafgegaan door hallucinaties van onaangename geuren, vinden vaak hun oorsprong in de uncus.

In situaties van tumor, bloeding, of oedeem, kan verhoogde druk binnen de schedelholte, vooral als de massa zich in de middenfossa bevindt, de uncus over de tentoriale inkeping tegen de hersenstam en de corresponderende hersenzenuwen duwen. Bij een hernia van de uncus kan de structuur die er net mediaal van ligt, nervus cranialis III, worden samengedrukt. Dit veroorzaakt problemen die gepaard gaan met een niet-functionele of problematische CN III – de pupil aan de ipsilaterale zijde vernauwt zich niet bij licht en er is geen mediale/superieure beweging van de oogkas, wat resulteert in een gefixeerde, verwijde pupil en een oog met een karakteristieke “naar beneden en naar buiten” stand als gevolg van dominantie van de abducens en trochleaire zenuwen. Verdere druk op de middenhersenen leidt tot progressieve lethargie, coma en dood als gevolg van compressie van het mesencephale reticulaire activerende systeem. Hersenstamschade is typisch ipsilateraal aan de herniatie, hoewel de contralaterale hersenstam tegen de tentoriale inkeping kan worden geduwd, wat resulteert in een karakteristieke inkeping bekend als Kernohan’s inkeping en ipsilaterale hemiparese, aangezien vezels die in de hersenstam lopen, decusseren (oversteken) in de lagere medulla om spiergroepen aan de andere kant van het lichaam te controleren.