U gebruikt een verouderde browser

Ondanks dat het op elkaar lijkt, hebben de termen ventilatie en oxygenatie betrekking op twee verschillende (zij het van elkaar afhankelijke) fysiologische processen. Inzicht in het verschil tussen beide is van cruciaal belang om patiënten effectief te kunnen behandelen en de juiste klinische beslissingen te kunnen nemen (Galvagno 2012).

Wanneer een patiënt wordt geconfronteerd met ademhalingsmoeilijkheden, is het belangrijk om te weten of hij hulp nodig heeft bij de beademing (lucht in en uit de longen krijgen), of dat hij zuurstof nodig heeft als gevolg van hypoxaemie (verminderde gasuitwisseling).

Vroegtijdige detectie van ademhalingsachteruitgang vermindert de incidentie van medische noodgevallen, de noodzaak van mechanische beademing en de noodzaak van IC-opname. Daarom betekent het hebben van voldoende kennis over respiratoire anatomie en fysiologie dat u in staat zult zijn om op de juiste manier op patiënten te reageren en hopelijk verslechtering te voorkomen (Vincent et al. 2018).

Wat is het verschil tussen Ventilatie en Oxygenatie?

Ventilatie

Ventilatie kan worden beschouwd als de handeling van normale, spontane ademhaling. Het verwijst naar de twee processen van inspiratie en uitademing, d.w.z. de beweging van lucht in en uit de longen. (Pandirajan 2020).

Deze processen vormen een leveringssysteem dat de alveoli voorziet van zuurstofrijke lucht (Reminga & King 2016).

Inspiratie wordt geïnitieerd door de contractie van de inspiratiespieren (diafragma en externe intercostale spieren), waardoor het volume van de borstholte en vervolgens de longen toeneemt. Hierdoor ontstaat een negatieve druk waardoor de lucht gemakkelijk in de longen kan worden gezogen (Pandirajan 2020).

Expiratie is het tegenovergestelde proces, waarbij de inspiratoire spieren ontspannen en het volume van de borstholte en de longen doen afnemen. Hierdoor ontstaat een positieve druk die de lucht dwingt uit de longen te bewegen (Pandirajan 2020).

Ventilatie kan worden gemeten door klinische tekenen te beoordelen (borsthoogte, compliance en ademhalingsfrequentie) (Galvagno 2012).

Oxygenatie

Oxygenatie is de levering van zuurstof aan de weefsels om de cellulaire activiteit in stand te houden (Reminga & King 2016).

Het maakt deel uit van het gaswisselingsproces, waarbij de oxygenatie gelijktijdig plaatsvindt met de eliminatie van koolstofdioxide uit de bloedbaan naar de longen (Dezube 2019; Kaynar 2020).

Deze gassen (zuurstof en koolstofdioxide) worden getransporteerd door passieve diffusie over het membraan, wat betekent dat het gasuitwisselingsproces geen energie-uitgaven van het individu vereist (Wagner 2015).

Oxygenatie kan niet worden gemeten door alleen klinische tekenen te beoordelen; hiervoor is over het algemeen een pulsoxymeter nodig (Galvagno 2012).

Respiratoir falen

Het verschil begrijpen tussen beademing en oxygenatie is van cruciaal belang wanneer je wordt geconfronteerd met een patiënt die lijdt aan respiratoir falen – veroorzaakt door een onvermogen om het zuurstofgehalte in het bloed op peil te houden, een overmatige hoeveelheid kooldioxide in het bloed, of beide tegelijk (Tidy 2015; MedlinePlus 2016).

Er zijn vier soorten respiratoir falen:

1. Type I, een oxygenatieprobleem dat een laag zuurstofgehalte en normale tot lage kooldioxideniveaus veroorzaakt.
2. Type II, een beademingsprobleem dat een laag zuurstofgehalte en een hoog kooldioxidegehalte veroorzaakt.
3. Type IIII (perioperatief).
4. Type IV (shock).

(Shebl & Burns 2019; Melanson n.d.)

Om adequaat te kunnen reageren op een patiënt, moet je bepalen met wat voor soort moeilijkheden ze te maken hebben.

Type I respiratoir falen (hypoxaemie)

Type I, ook bekend als hypoxaemisch respiratoir falen, treedt op wanneer een individu niet in staat is om adequaat zuurstof te geven. Het wordt klinisch gedefinieerd door een arteriële zuurstofspanning (PaO2) van minder dan 60 mmHg (met kamerlucht). De kooldioxideniveaus zijn normaal of laag. Het is het meest voorkomende type respiratoir falen (Kaynar 2020).

Type I wordt over het algemeen geassocieerd met acute longaandoeningen waardoor vocht of sputum de alveoli bezet (zuurstof kan niet door vocht of infectie zwemmen) of collaps van alveolaire eenheden (Kaynar 2020).

Zuurstoftherapie is over het algemeen nodig om patiënten met hypoxaemie te behandelen (Shebl & Burns 2019).

Oorzaken zijn onder andere:

• Pulmonaal oedeem;
• Pneumonie;
• Pulmonale bloeding;
• Atelectase;
• Pulmonale embolie;
• Acute respiratory distress syndrome;
• COPD;
• Pulmonale fibrose;
• Astma;
• Pulmonale hypertensie; en
• Pneumothorax.

(Shebl & Burns 2019; Physiopedia 2019)

Symptomen omvatten:

• verwardheid;
• kortademigheid;
• prikkelbaarheid;
• Tachycardie (abnormaal snelle hartslag);
• Tachypneu (abnormaal snelle ademhaling); en
• Blauwachtige tint aan de huid.

(Shebl & Burns 2019)

Type II respiratoir falen (Hypercapnie)

Type II, ook wel hypercapnisch respiratoir falen genoemd, treedt op wanneer er een overmaat aan koolstofdioxide in de bloedbaan aanwezig is. Dit wordt meestal veroorzaakt door hypoventilatie, d.w.z. dat de patiënt niet in staat is voldoende te ventileren om de benodigde hoeveelheid zuurstof op te nemen. Dit resulteert in een onevenwichtige gasuitwisseling, waardoor kooldioxide zich ophoopt (Patel, Miao & Majmundar 2020; Jewell 2017; Malhotra 2012).

Het wordt klinisch gedefinieerd door een arteriële kooldioxidedruk (PaCO2) van meer dan 50mmHg en kan optreden samen met hypoxaemie (Shebl & Burns 2019).

Ventilatoire ondersteuning (invasief of niet-invasief, afhankelijk van de klinische situatie) is over het algemeen nodig om patiënten met hypercapnie te behandelen (Shebl & Burns 2019).

Het wordt veroorzaakt door omstandigheden die de ventilatie belemmeren, zoals:

• COPD;
• Astma;
• Acute neuromusculaire ziekte;
• Pneumothorax;
• Belemmering van de luchtwegen;
• overdosis geneesmiddelen;
• vergiftiging;
• hoofd- en nekletsel;
• pulmonaal oedeem; en
• Ademhalingsstresssyndroom bij volwassenen.

(Tidy 2015)

Symptomen omvatten:

• Hoofdpijn;
• Geest van ademnood;
• Verwardheid;
• Gewijzigd gedrag;
• Verlechterde bewustzijnstoestand of bewusteloosheid;
• Seizures;
• Agitatie;
• Warme ledematen; en
• Handtrillingen.

(Shebl & Burns 2019; WebMD 2019)

Hypercapnie is een medisch noodgeval dat fataal kan zijn als het niet wordt behandeld (WebMD 2019).

Conclusie

Patiënten die te maken krijgen met ademhalingsfalen zullen de juiste interventie nodig hebben. Het is van cruciaal belang om te onderscheiden of het om een beademings- of een zuurstofprobleem gaat en de patiënt dienovereenkomstig te behandelen.

De zorg moet in geval van verslechtering naar het medische team worden geëscaleerd, aangezien vroegtijdig ingrijpen van vitaal belang is om ervoor te zorgen dat de mortaliteit afneemt en invasieve beademing (indien nodig) tot een minimum wordt beperkt.

Aanvullende bronnen

• Patient.info, Respiratory Failure, https://patient.info/doctor/respiratory-failure
• Hypoxaemia: Reversible Causes of Cardiac Arrest, https://www.ausmed.com.au/cpd/articles/hypoxaemia
• Administering Non-invasive Ventilation (NIV), https://www.ausmed.com.au/cpd/articles/non-invasive-ventilation

• Dezube, R 2019, ‘Exchanging Oxygen and Carbon Dioxide’, Merck Manuals, bekeken op 30 april 2020, https://www.merckmanuals.com/home/lung-and-airway-disorders/biology-of-the-lungs-and-airways/exchanging-oxygen-and-carbon-dioxide
• Galvagno, S M 2012, ‘Understanding Ventilation Vs. Oxygenation is Key in Airway Management’, Journal of Emergency Medical Services, vol. 37 no. 11, bekeken 29 april 2020, https://www.jems.com/2012/11/19/understanding-ventilation-vs-oxygenation/
• Jewell, T 2017, Hypercapnia: Wat is het en hoe wordt het behandeld, Healthline, bekeken 30 april 2020, https://www.healthline.com/health/hypercapnia
• Kaynar, A M 2020, ‘Respiratory Failure’,MedScape, bekeken 30 april 2020, https://emedicine.medscape.com/article/167981-overview
• Malhotra, A 2012, ‘Disorders of Ventilatory Control’, Goldman’s Cecil Medicine (Twenty Fourth Edition), bekeken 30 april 2020, https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/hypoventilation
• MedlinePlus 2016, Respiratory Failure, MedlinePlus, bekeken 30 april 2020, https://medlineplus.gov/respiratoryfailure.html
• Melanson, P n.d., Acute Respiratory Failure, McGill Critical Care Medicine, bekeken 29 april 2020, https://www.mcgill.ca/criticalcare/teaching/files/acute
• Pandirajan, K 2020, Mechanics of Breathing, TeachMe Physiology, bekeken 29 april 2020, https://teachmephysiology.com/respiratory-system/ventilation/mechanics-of-breathing/
• Patel, S, Miao, J H & Majmundar, S H 2020, ‘Physiology, Carbon Dioxide Retention’, StatPearls, bekeken 30 april 2020, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482456/
• Physiopedia 2019, Respiratory Failure, Physiopedia, bekeken 30 april 2020, https://www.physio-pedia.com/Respiratory_Failure
• Reminga, C & King, L G 2016, ‘Oxygenation and Ventilation’, Monitoring and Intervention for the Critically Ill Small Animal: The Rule of 20, bekeken 29 april 2020, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781118923870.ch8
• Shebl, E & Burns, B 2019, ‘Respiratory Failure’, StatPearls, bekeken 29 april 2020, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526127/
• Tidy, C 2015, Respiratory Failure, Patient.info, bekeken 30 april 2020, https://patient.info/doctor/respiratory-failure
• Vincent, J et al. 2018, ‘Improving Detection of Patient Deterioration in the General Hospital Ward Environment’, Eur J Anaesthesiol, vol. 35 no. 5, viewed 29 April 2020, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5902137/
• Wagner, P D 2015, ‘The Physiological Basis of Pulmonary Gas Exchange: Implications for Clinical Interpretation of Arterial Blood Gases’, European Respiratory Journal, vol. 45 no. 1, bekeken 29 april 2020,https://erj.ersjournals.com/content/45/1/227
• WebMD 2019, Hypercapnia (Hypercarbia), WebMD, bekeken 30 april 2020, https://www.webmd.com/lung/copd/hypercapnia-copd-related#1

.