Trypanosomiasis, Afrikaanse

Veroorzakers

“Afrikaanse trypanosomen” of “Oude Wereld trypanosomen” zijn protozoaire hemoflagellaten van het genus Trypanosoma, in het subgenus Trypanozoon. Twee ondersoorten die morfologisch niet te onderscheiden zijn, veroorzaken verschillende ziektepatronen bij de mens: T. b. gambiense, die chronische Afrikaanse trypanosomiasis veroorzaakt (“West-Afrikaanse slaapziekte”) en T. b. rhodesiense, die acute Afrikaanse trypanosomiasis veroorzaakt (“Oost-Afrikaanse slaapziekte”). De derde ondersoort T. b. brucei is een parasiet die voornamelijk voorkomt bij runderen en soms bij andere dieren, en die onder normale omstandigheden geen mensen infecteert.

Life Cycle

Tijdens een bloedmaaltijd bij de zoogdiergastheer injecteert een geïnfecteerde tseetseevlieg (genus Glossina) metacyclische trypomastigoten in huidweefsel. De parasieten dringen het lymfestelsel binnen en komen in de bloedbaan . In de gastheer transformeren ze in bloedstroom trypomastigotes , worden naar andere plaatsen in het lichaam gebracht, bereiken andere lichaamsvloeistoffen (b.v. lymfe, ruggenmergvloeistof), en zetten de replicatie voort door binaire deling . De gehele levenscyclus van Afrikaanse trypanosomen wordt vertegenwoordigd door extracellulaire stadia. De tseetseevlieg wordt geïnfecteerd met bloedstroom trypomastigotes wanneer hij een bloedmaaltijd neemt van een geïnfecteerde zoogdiergastheer , . In de middendarm van de vlieg transformeren de parasieten in procyclische trypomastigoten, vermenigvuldigen zich door binaire deling , verlaten de middendarm, en transformeren in epimastigoten . De epimastigotes bereiken de speekselklieren van de vlieg en vermenigvuldigen zich verder door binaire splijting . De cyclus in de vlieg duurt ongeveer 3 weken. In zeldzame gevallen kan T. b. gambiense congenitaal worden verworven als de moeder tijdens de zwangerschap besmet is.

Gastheren en vectoren

Mensen worden beschouwd als het voornaamste reservoir voor Trypanosoma brucei gambiense, maar deze soort kan ook worden aangetroffen bij dieren, waaronder primaten en hoefdieren. Tamme runderen worden beschouwd als het meest epidemiologisch relevante dierlijke reservoir van T. b. rhodesiense. De enige bekende vector voor elk is de tseetseevlieg (Glossina spp.).

Geografische Verspreiding

T. b. gambiense is endemisch in West- en Centraal Afrika. T. b. rhodesiense is beperkt tot Oost- en Zuidoost-Afrika. Deze gebieden overlappen elkaar niet, hoewel in Oeganda beide ondersoorten co-endemisch zijn, waarbij T. b. gambiense wordt aangetroffen nabij de noordelijke grens en T. b. rhodesiense in de centrale en zuidelijke regio’s van dat land.