The Red Queen

Velen zeggen dat onze cultuur geobsedeerd is door seks, en seksuele verwijzingen gebruikt om alles te verkopen, van parfums tot auto’s. En zou het leven niet saai zijn zonder seks? Maar vanuit het oogpunt van de evolutietheorie is seks niet de meest efficiënte manier van voortplanten. Wetenschappers vragen zich al tientallen jaren af waarom er eigenlijk seksuele voortplanting bestaat.
Als het doel van het leven is om je genen wijd en zijd te verspreiden, lijken ongeslachtelijk voortplantende organismen een streepje voor te hebben. Zij hoeven geen tijd en energie te investeren in het vinden van een partner. Aseksuele individuen kunnen hun genen twee keer zo snel doorgeven als individuen die zich seksueel voortplanten, omdat zij al hun genen doorgeven – en alleen hun genen. Bij seksuele voortplanting wordt de helft van de genen die aan de volgende generatie worden doorgegeven, afkomstig van de andere ouder. De nakomelingen kunnen enkele van de genetische eigenschappen verliezen die elke ouder succesvol maakten.
Er zijn veel hypothesen, maar tot voor kort weinig harde bewijzen voor de voordelen van seks. Ze komen voort uit de opvatting dat de genetische variatie die bij seksuele voortplanting ontstaat, de kosten waard is. En althans in sommige omgevingen moet die variatie een concurrentievoordeel opleveren ten opzichte van aseksuele organismen die hun genen efficiënt kunnen verspreiden, maar weinig variëren van de ene generatie op de andere.
Eén verklaring is de steeds populairder wordende Rode Koningin-hypothese, verwijzend naar het huffige schaakstuk in Lewis Carroll’s Through the Looking Glass. In Looking Glass Land zegt de koningin tegen Alice: “Je moet zo veel rennen als je kunt, om op dezelfde plaats te blijven.” Volgens de Rode Koningin-hypothese blijft de seksuele voortplanting voortbestaan omdat zij veel soorten in staat stelt snel nieuwe genetische verdedigingsmechanismen te ontwikkelen tegen parasieten die van hen proberen te leven.
Wetenschappers van de Rutgers University in New Jersey hebben dit idee getest door verschillende groepen kleine vissen, topminnow genaamd, in Mexico te observeren. Sommige populaties van de topminnow planten zich seksueel voort, terwijl andere zich aseksueel voortplanten, zodat zij de perfecte gelegenheid bieden om deze ideeën te testen. De topminnow wordt voortdurend aangevallen door een parasiet, een worm die iets veroorzaakt dat black-spotziekte wordt genoemd.
De onderzoekers ontdekten dat identieke populaties (“klonen”) van de aseksueel voortplantende topminnows veel meer black-spotwormen herbergden dan die welke zich seksueel voortplantten, een bevinding die past bij de Rode Koningin-hypothese: De seksuele topminnows konden door recombinatie sneller nieuwe verdedigingsmechanismen ontwikkelen dan de aseksueel producerende klonen.