That Poem From Interstellar

“Ga niet zachtjes in die goede nacht,

Old age should burn and rave at close of day;

Rage, rage against the dying of the light.

Hoewel wijze mannen aan hun einde weten dat donker juist is,

Omdat hun woorden geen bliksem ontbranden,

gaan zij niet zachtjes in die goede nacht.

Woede, woede tegen het sterven van het licht.”

Toen ik professor Brand de eerste twee verzen van dit gedicht van Dylan Thomas hoorde reciteren in Christopher Nolans Interstellar, kreeg ik rillingen. Ik begreep meteen dat dit gedicht werd gebruikt om een parallel te trekken met de strijd van de hoofdpersonen om het voortbestaan van de mensheid, het centrale plot van de film. Dat lag voor de hand. Als liefhebber van poëzie wilde ik echter meer te weten komen over de redenen waarom juist dit gedicht was gekozen.

Geschreven door de dichter als een toespraak tot zijn ouder wordende, stervende vader, probeert de spreker in wezen zijn vader over te halen om te vechten voor het leven. Hij maakt zijn argument door het identificeren van, door middel van verschillende strofen, vier soorten mannen (of mensen, zou ik liever zeggen) die de dood zou kunnen naderen: wijze mannen, goede mannen, wilde mannen en graf mannen.

Er zijn in totaal zestig strofen in het gedicht (waarvan u hier een volledige versie kunt lezen): een openingsstrofe, vier middenstrofen – die elk een van de vier soorten mannen bespreken die de dood naderen – en een slotstrofe waarin hij zijn vader vraagt zijn argument te overwegen en in feite te blijven vechten voor het leven.

Het belangrijkste in dit gedicht is dat Thomas weliswaar vier verschillende soorten mannen met verschillende motivaties beschrijft, maar dat hij aan het eind van elke strofe een van de twee zinnen “Ga niet zachtjes in die goede nacht” en “Woede, woede tegen het sterven van het licht” herhaalt om duidelijk te maken dat al deze verschillende mannen, wanneer zij met de dood worden geconfronteerd, ongeacht het leven dat zij hebben gekozen om te leven, zich niet zonder slag of stoot gewonnen geven. Dat is de betekenis van de titelregel “Ga niet zachtjes in die goede nacht.” Thomas verwijst naar de dood als “die goede nacht”, wat betekent dat hij beseft dat iedereen moet sterven, maar hij dringt er toch bij zijn vader – en alle mensen – op aan om nog steeds “niet zachtjes te gaan”. Het pleidooi om “te woeden tegen het sterven van het licht” voegt toe aan de briljante symboliek van vechten met alles wat je hebt tot het einde toe.

Terugdenkend aan Interstellar, had ik het gevoel dat er enkele personages in de film waren die parallel liepen met de vier typen mannen die Thomas beschrijft. Aangezien het centrale plot van het verhaal het naderende einde van het leven op aarde is, wordt bijna elk hoofdpersonage geconfronteerd met een zekere dood voor zichzelf en/of hun geliefden als de Lazarus- en Endurancemissies niet succesvol zijn. In deze tijd worden hun karakters getoond in het soort beslissingen dat ze nemen en waarom.

Omdat Professor Brand de eerste is die een deel van het gedicht voordraagt en hij ervoor kiest te stoppen na de tweede strofe, associeerde ik hem met de “wijze mannen”. Zijn strofe spreekt over mannen die weten dat de dood onvermijdelijk is en dat accepteren, maar “omdat hun woorden geen bliksem hebben gevorkt,” gaan zij niet zacht die goede nacht in. Ik interpreteerde deze regel zo dat wijze mannen de dood bestreden door hun woorden en daden zorgvuldig te kiezen, op een manier die de mensen om hen heen niet verder zou verdelen. Nadat Professor Brand op zijn sterfbed toegeeft aan Murphy dat hij Plan A jaren geleden heeft opgegeven, begrijpen we dat hij die illusie in stand hield om alle mannen en vrouwen in NASA verenigd te houden voor hun zaak. Hij wilde niet dat ze verdeeld zouden raken over de morele kwestie van kiezen tussen hun familie en vrienden op Aarde en de toekomst van de mensheid, waarvan hij dacht dat die alleen door Plan B kon worden veiliggesteld. Hij beschouwt zijn laatste strijd tegen de dood van de mensheid dan ook als de keuze die hij maakte om zijn ware bedoelingen geheim te houden.

De volgende groep mensen zijn de “goede mannen”, die in deze film naar mijn mening werden vertegenwoordigd door Joseph Cooper. Als vader van twee jonge kinderen en als waardevolle boer tijdens ’s werelds ergste plaag heeft Cooper de wereld nog veel te bieden voordat hij wordt weggevoerd op missie. De strofe in het gedicht beschrijft goede mannen wier prestaties in wezen worden afgebroken door het aanbreken van de dood en die zouden willen vechten voor de kans om nog wat langer te leven en meer indruk te maken. Vanaf het begin van de film zien we hoe moeilijk het voor Cooper is om zijn kinderen te verlaten, vooral zijn dochter, en dan op hun eerste expeditie naar Miller’splanet, is zijn voornaamste zorg het verliezen van zo weinig mogelijk jaren voordat hij naar huis kan gaan. De drang van zijn personage om te vechten tegen de dood van de mensheid komt in de eerste plaats voort uit zijn drang om terug te keren naar zijn gezin en zijn onvoltooide rol als vader te voltooien.

Daarna komen de “wildmen,” die ik associeerde met mensen als Coopers zoon Tom. Deze mannen vinden helaas heel gemakkelijk geluk in de wereld om hen heen en zijn “gereedschapate” om te beseffen wanneer de dood op hen afkomt. Hoewel Cooper in het begin van de film boos was dat Tom niet naar de universiteit zou kunnen, was Tom oprecht gelukkig dat hij in de voetsporen van zijn vader was getreden en boer was geworden. Hij trouwt en krijgt kinderen, terwijl hij niet beseft dat het milieu steeds slechter wordt. Terwijl de mensen uit het dorp wegtrekken en zelfs na de dood van zijn eerste zoon (vermoedelijk aan een longziekte die hij oploopt door het toenemende stof in de lucht), blijft hij onvermurwbaar op zijn boerderij en lijkt hij niet te luisteren naar zijn zus, tot aan het einde van de film. Op die manier lijkt Tom nog steeds te vechten tegen de dood, maar hij vecht de verkeerde strijd en zijn onwetendheid maakt hem blind voor het vermogen om effectief te vechten en zijn overleving eerder te verzekeren.

Ten slotte deden de “grafmensen” waar Thomas het over heeft, me denken aan Dr. Mann, iemand die letterlijk gestrand was op een planeet in een heel ander melkwegstelsel dan dat waar hij leefde. Hij was zo hopeloos dat hij toegaf dat hij de laatste keer dat hij voor een longnap naar beneden ging, “geen dag wakker was.” Hij zegt zelfs tegen Cooper, Dr. Brand en Dr. Romilly dat ze me letterlijk uit de dood hebben teruggehaald. Van alle personages lijkt hij dus het dichtst bij de dood te staan – afgezien van degenen op aarde die maar weinig tijd hebben om te overleven voordat de lucht te giftig wordt om zelfs maar in te ademen. Toch vindt hij de kracht om zijn leugen over de planeet vol te houden, ontwikkelt een plan om Cooper te vermoorden, het kamp waar Romilly is op te blazen, en het schip te stelen om naar huis terug te keren – allemaal in de hoop zijn eigen dood te kunnen afwenden. Hoewel zijn motieven volkomen egoïstisch en onvergeeflijk waren vanuit het oogpunt van het publiek, valt niet te ontkennen dat hij niet ophield met vechten voor zijn eigen voortbestaan.Wetend dat leven op zijn planeet onmogelijk was, ontwikkelde hij een nieuwe manier om “te woeden tegen het sterven van het licht.”

Hoewel het verhaal van Interstellar er een is van een strijd tegen de dood van het menselijk ras, vond ik het diepgaand dat alle hoofdpersonages werden geportretteerd met verschillende rationaliteiten om de mensheid te redden. Ook al was er de kwestie van relativiteit en tijdsverloop, en het conflict tussen aanhangers van Plan A versus Plan B, uiteindelijk deed iedereen toch zijn uiterste best om te vechten voor het menselijk ras op de manier die hij het beste vond. Het gebruik van Thomas’ gedicht in Interstellar om het werkelijk universele idee te laten zien dat mensen de dood van hun ras niet zonder slag of stoot zullen accepteren, was dan ook zeer toepasselijk en effectief.

-Priyanka