Sociale klasse in het midden van de Victoriaanse periode en haar waarden

Inhoudsopgave

1. Inleiding

2. Historische context

3. Sociale klasse en klassenonderscheid
3.1 De aristocratie
3.2 De middenklasse
3.3 De arbeidersklasse

4. Victoriaanse waarden
4.1 Het gezin
4.2 Eerbiedwaardigheid en zelfbehagen

6. Referenties

Inleiding

De term “Victoriaans” blijft een levend begrip in onze dagelijkse samenleving. De term houdt verband met de regeerperiode van Koningin Victoria van Engeland van 1837 tot 1901. Omdat het een brede tijdspanne bestrijkt, is het tijdperk onderverdeeld in de vroeg-Victoriaanse periode (1837-1851), de midden-Victoriaanse periode (1851-1875) en de laat-Victoriaanse periode (1875-1901). “Victoriaans” wordt tegenwoordig ook gebruikt om Britse meubels en architectuur aan te duiden die tijdens het grootste deel van de 19e eeuw werden vervaardigd. Daarnaast verwijst het naar Britse literaire werken die bijvoorbeeld door Wilkie Collins of Charles Dickens werden geschreven. Verder worden specifieke sociale en morele opvattingen geassocieerd met het woord “Victoriaans.”

Het Victoriaanse tijdperk was een tijdperk van overgang. Engeland veranderde van een feodale en agrarische maatschappij in een industriële democratie. Toch bracht het proces van de industriële revolutie niet alleen vooruitgang, maar ook problemen met zich mee. Een van de nadelen was de hiërarchie die in de Britse samenleving werd gecreëerd en die leidde tot een verdeling van mensen in verschillende sociale klassen. Om het klassenonderscheid nauwkeuriger te kunnen analyseren concentreert deze scriptie zich op de specifieke klassenindelingen die ontstonden, vooral tussen de middenklasse en de arbeidersklasse, en op de wijze waarop deze verschillen werden gekarakteriseerd. Bovendien worden de drie bekende Victoriaanse waarden van de midden- en arbeidersklasse, het gezinsleven, respectabiliteit en zelfhulp, gedefinieerd en besproken.

Omdat het niet mogelijk is de hele Victoriaanse periode als één homogeen tijdperk te bespreken, wordt de bespreking van de sociale klassen en hun waarden beperkt tot de mid-Victoriaanse periode. Om de samenleving in het Victoriaanse tijdperk te begrijpen is het noodzakelijk een kort overzicht te geven van de historische omstandigheden met betrekking tot de Victoriaanse samenleving.

Historische context

De Victoriaanse periode (1837-1901) kan in drie perioden worden onderverdeeld. De vroege Victoriaanse periode (1837-1851) begon toen Victoria op 20 juni 1837 koningin werd. Vóór de regering van Victoria in 1801 leefden de meeste mensen op het platteland. Tegen 1851 was meer dan de helft van de bevolking stads. De eerste periode van Victoria’s regeerperiode wordt gekenmerkt door “sociale en politieke onrust” veroorzaakt door de snelle veranderingen die de industrialisatie met zich meebracht. In 1840 waren er economische en politieke problemen die leidden tot de term “hongerige veertigers” vanwege de hoge voedselprijzen en de talrijke werklozen. De Chartistenbeweging, een politiek activisme van de arbeidersklasse, streefde naar betere economische omstandigheden en democratie. De Reform Bill van 1832 breidde het stemrecht uit tot de lagere middenklasse en zorgde voor een herverdeling van de parlementaire vertegenwoordiging om het machtsmonopolie van de conservatieve landeigenaren te doorbreken.

Er waren ook verbeteringen tijdens de vroeg-Victoriaanse periode, zoals de komst van de spoorweg, de uitvinding van de telegraaf, de ontwikkeling van de electrotyping en hogesnelheidsdrukpersen voor massadruk, en verlichting door gas voor de grote straten.

De mid-Victoriaanse periode (1851-1875) is de relevante periode voor deze term paper. Mitchell wijst erop dat “Engeland in dit tijdperk binnenlandse stabiliteit, vooruitgang en groeiende welvaart genoot”. Op de Grote Tentoonstelling van 1851 in Londen toonde Groot-Brittannië zijn industriële, militaire en economische superioriteit. De levensstandaard steeg naarmate de winsten en lonen stegen. De tweede hervormingswet van 1867 breidde het stemrecht uit tot de middenklasse en zelfs tot sommige arbeidersgezinnen, waardoor Groot-Brittannië verder opschoof in de richting van meer democratie.

Mitchell vult aan:

“Nieuwe wetten verhinderden de vervalsing van voedsel, beschermden kinderen tegen misbruik, en dwongen normen af voor de veiligheid en hygiëne in woningen. Vakbonden werden gelegaliseerd, universiteiten werden gemoderniseerd en de aankoop van legercommissies werd afgeschaft. De Factory Act van 1874 stelde een maximum werkweek van zesenvijftig uur in.”

Met de Education Act van 1870 werden door de overheid gesteunde scholen in het leven geroepen en werd basisonderwijs beschikbaar voor ieder kind in Engeland.

Ten slotte begon de invloed van koningin Victoria te groeien tegen de tijd dat zij in 1840 trouwde met prins Albert van Saksen-Coburg-Gotha. In de daaropvolgende zeventien jaar kreeg zij negen kinderen en

“werd steeds populairder als moreel leider en model van familiewaarden.”

Omdat de laat-Victoriaanse periode (1875-1901) van weinig belang is voor deze verhandeling, zal deze slechts kort worden beschreven.

Tijdens deze periode nam de bevolking snel toe en bleef de economie groeien, maar wel in een steeds langzamer tempo en daarom werden de jaren 1837-96 de Grote Depressie genoemd.

In nog een belangrijke stap in de richting van een volledige democratie, stelde de derde Reform Bill in 1884 de meeste stedelijke werkende mannen in staat om te stemmen.

Overzee breidde Engeland zich aanzienlijk uit en in 1877 werd Victoria de “Keizerin van India”. Niettemin overtroffen na 1870 andere naties, zoals de Verenigde Staten en Duitsland, het niveau van de Britse produktie en veroverden zij nieuwe gebieden. In het algemeen namen de politieke en economische macht en invloed van Engeland af.

Toen Victoria in 1901 overleed was het Victoriaanse tijdperk ten einde.

Sociale klasse en klassenonderscheid

Sociale klasse kan worden gedefinieerd als

“Mensen die dezelfde sociale en economische status hebben; bijvoorbeeld de arbeidersklasse als een >>opkomende professionele klasse<<.”

Victoriaans Engeland was gestructureerd in een klassenhiërarchie. Volgens Sally Mitchell was de

onderscheidende factor niet noodzakelijkerwijs hoeveel geld mensen bezaten, maar werd de klasse waartoe iemand behoorde duidelijk door zijn/haar manieren, spraak, kleding, opleiding en waarden. Over het algemeen woonden de verschillende sociale klassen in verschillende delen van de stad en verschilden zij aanzienlijk in hun houding ten opzichte van politiek en godsdienst. Daarom gingen mensen het liefst om met anderen die hun sociale status deelden en dus ook hun opvattingen en waarden. Omdat mensen zo geïntegreerd waren in hun sociale klasse, zo stelt Mitchell, had volgens de Victorianen elke sociale klasse haar eigen gedragscode en waardesysteem, waaraan iemand die tot die bepaalde sociale klasse behoorde zich moest conformeren.

In het algemeen zagen de Victorianen hun samenleving als verdeeld in drie klassen. Bovenaan in de hiërarchische orde stond de elite, de aristocraten, in het midden de middenklasse en daaronder de arbeidersklasse. Om het klassenonderscheid in het midden van het Victoriaanse tijdperk te begrijpen, is het van belang het te specificeren.

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.3. (Westport, Connecticut and London: Greenwood Press 1996)

Ibid.3.

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.7.

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.7.

De Grote Tentoonstelling: In 1851 was Groot-Brittannië aantoonbaar de leider van de industriële revolutie en voelde zich zeer zeker in dat ideaal. De Grote Tentoonstelling van 1851 in Londen was bedoeld om de industriële, militaire en economische superioriteit van Groot-Brittannië te symboliseren. Alleen de prestaties van Groot-Brittannië zelf voorstellen zou veel van de technologische verwezenlijkingen die de Britten in hun vele kolonies en protectoraten hadden ontwikkeld, hebben uitgesloten. Daarom werd besloten de tentoonstelling echt internationaal te maken met uitnodigingen voor bijna de hele gekoloniseerde wereld. De Britten vonden het ook belangrijk om hun prestaties te tonen naast die van “minder beschaafde” landen.

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.11.

Ibid.12.

De Grote Depressie: In feite was het geen depressie van de omvang van die van de jaren 1830 en 1840 of van de jaren 1930, maar eerder een erkenning dat een nieuwe fase in de ontwikkeling van de economie was bereikt. ( J.F. Harrison, Late Victorian Britain 1875 -1901, p16)

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.14.

J.F. Harrison, Late Victorian Britain 1875 -1901 (Londen en New York: Routledge 1991), p. 17.

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.14.

http://wordnet.princeton.edu/perl/webwn?s=social%20class. ( 8.05.2006)

Sally Mitchell, Daily Life in Victorian England, p.71.

Ken Roberts, Class in Modern Britain (London:Palgrave 2001), p. 8.