Sanford Ballard Dole

Sanford Ballard Dole, (geboren 23 april 1844, Honolulu, Hawaiiaanse eilanden – overleden 9 juni 1926, Honolulu), eerste president van de Republiek Hawaii (1894-1900), en eerste gouverneur van het Territorium Hawaii (1900-03) nadat het door de Verenigde Staten was geannexeerd.

De zoon van Amerikaanse protestantse missionarissen, bracht Dole twee jaar door in de Verenigde Staten (1866-68) om te studeren aan het Williams College in Williamstown, Mass. Daarna keerde hij terug naar Hawaii, was advocaat in Honolulu (1869-87) en werd tweemaal verkozen in de Hawaiiaanse wetgevende macht (1884, 1886). Dole was een tegenstander van het beleid van koning Kalakaua en was een leider van de hervormingsbeweging die in 1887 een grondwet liet goedkeuren. Eveneens in 1887 werd hij benoemd tot rechter in het Hooggerechtshof van Hawaii.

In januari 1893 stemde Dole ermee in om te dienen als leider van het comité, handelend voor Hawaiiaanse suikerbelangen en hun Amerikaanse bondgenoten, dat was opgericht om Koningin Liliuokalani (die haar broer, Kalakaua, in 1891 was opgevolgd) ten val te brengen en om te streven naar annexatie van Hawaii door de Verenigde Staten. Het comité zette de koningin af en installeerde een voorlopige regering met Dole als president (17 januari 1893), maar de annexatie werd geblokkeerd toen president Grover Cleveland een annexatieverdrag uit de Senaat terugtrok en het herstel van Liliuokalani op de troon eiste. Dole en zijn collega’s weigerden Clevelands gezag in deze zaak te erkennen en richtten de Republiek Hawaï op (1894), met Dole als president, en bleven streven naar annexatie. Toen het Congres uiteindelijk in 1900 het grondgebied van Hawaï oprichtte, werd Dole door president William McKinley benoemd tot de eerste gouverneur van het gebied. In 1903 nam hij ontslag om rechter te worden van het U.S. District Court van Hawaii, een functie die hij bekleedde tot zijn pensionering in 1915.