Ondersteuning pentavalentvaccin

DIPHTHERIA

Corynebacterium diphteriae is een bacterie die myocarditis (ontsteking van de hartspier), ontsteking van de zenuwen en nierproblemen kan veroorzaken. De ziekte wordt overgedragen door contact, via besmette voorwerpen of door de lucht. Volgens gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) neemt de incidentie van difterie toe: landen meldden meer dan 7.000 gevallen in 2016, en bijna 17.000 in 2018. De dood komt voor bij 5% tot 10% van de besmette personen, voornamelijk bij kinderen jonger dan 5 jaar.

TETANUS

Veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani, die veel voorkomt in aarde, speeksel, stof en mest, wordt de infectie gekenmerkt door spierkrampen. Het vaccin tegen tetanustoxoïd beschermt doeltreffend tegen alle vormen van tetanus en heeft de incidentie wereldwijd doen dalen. Neonatale tetanus blijft een belangrijke doodsoorzaak voor pasgeborenen en kan worden voorkomen door vrouwen in de vruchtbare leeftijd vóór of tijdens de zwangerschap met het vaccin te vaccineren. Volgens de WHO waren er in 2018 in totaal 15.103 gevallen van tetanus.

PERTUSSIS (WHOOPING COUGH)

Pertussis of kinkhoest is een zeer besmettelijke, door de lucht overgedragen bacteriële ziekte. Zij verspreidt zich gemakkelijk van besmette personen en is dodelijk in 1 op 200 gevallen bij zuigelingen. Het pertussisvaccin is doeltreffend om ziekte te voorkomen, maar de bescherming kan na drie tot zes jaar afnemen.

HAEMOPHILUS INFLUENZAE TYPE B

Haemophilus influenzae type b (Hib) is een dodelijke bacterie die hersenvliesontsteking, longontsteking en bloedvergiftiging kan veroorzaken. Hib is de op twee na belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen jonger dan vijf jaar die door vaccinatie kan worden voorkomen. In ontwikkelingslanden, waar de overgrote meerderheid van de sterfgevallen als gevolg van Hib plaatsvindt, houdt de ziekte tot 35% van de overlevenden met handicaps. In 1999, 10 jaar na de toelating, was het Hib-vaccin slechts beschikbaar in één land met lage inkomens.

Verspreid door niezen en hoesten, was Hib in het tijdperk vóór het vaccin de belangrijkste oorzaak van meningitis bij kinderen – ontsteking van de membranen die de hersenen en het ruggenmerg bedekken. Veel overlevenden lijden aan verlamming, doofheid, mentale achterstand en leermoeilijkheden.

Ook vandaag, bijna 30 jaar nadat veilige en doeltreffende Hib-conjugaatvaccins voor het eerst in de handel werden gebracht, blijft Hib een belangrijke oorzaak van longontsteking en meningitis, vooral bij kinderen. Wereldwijd is de ziekte verantwoordelijk voor ongeveer 200.000 sterfgevallen onder kinderen per jaar, de meeste in lage-inkomenslanden. Hib kan worden behandeld met antibiotica, maar gebrek aan toegang tot adequate medische faciliteiten en toenemende antibioticaresistentie leiden tot hoge sterftecijfers.

Nadat Canada in 1986 als eerste land het Hib-vaccin introduceerde, was de acceptatie snel; tegen 1998 had 50% van de hoge-inkomenslanden het vaccin in hun immunisatieprogramma’s opgenomen – wat leidde tot een dramatische daling van de incidentie van Hib-ziekte. Door de hoge kosten konden landen met een laag inkomen zich het vaccin echter niet veroorloven. Gambia was de enige uitzondering en werd het enige ontwikkelingsland dat het Hib-vaccin invoerde dankzij een donatie van de fabrikant in 1997. In 2006 deed de WHO een krachtige aanbeveling voor Hib-vaccins en drong erop aan dat het zou worden opgenomen in alle routine-immunisatieprogramma’s over de hele wereld.

HEPATITIS B

HepB kan leverkanker veroorzaken – een van de dodelijkste vormen van kanker

Het hepatitis B-virus (hepB) is de belangrijkste oorzaak van leverkanker en is 50 keer besmettelijker dan HIV. Hoewel infecties meestal bij jonge kinderen voorkomen, slaan de dodelijke gevolgen van het virus meestal later in het leven toe in de vorm van leveraandoeningen, waaronder cirrose en leverkanker. In 2015 waren naar schatting 257 miljoen mensen wereldwijd chronisch geïnfecteerd met het hepB-virus, dat ongeveer 887.000 levens eiste als gevolg van acute of chronische leveraandoeningen.

De overdracht van het virus van moeder op pasgeborene levert een belangrijke bijdrage aan de ziekte in regio’s zoals Azië en de Pacific Rim, waar infectie wijdverbreid is. Het merendeel van de gevallen kan worden voorkomen door vaccinatie. Het vaccin is voor 98% effectief in het voorkomen van infectie en de ontwikkeling van chronische ziekte en leverkanker als gevolg van hepB.

HepB-vaccins kwamen in 1982 beschikbaar, en Italië was het eerste hoge-inkomensland dat het vaccin pas een jaar later in zijn nationale immunisatieprogramma opnam. Toch werd Zimbabwe pas in 1994 het eerste land met lage inkomens dat de aanbeveling van de WHO uit 1992 opvolgde om hepB-vaccinatie bij kinderen in alle immunisatieprogramma’s op te nemen.

Tegen het einde van de jaren negentig was het hepB-vaccin al twee decennia op de markt, maar het duurde langer dan de gemiddelde 15 jaar die gewoonlijk nodig is voor een nieuw vaccin om grote aantallen van ’s werelds armste kinderen te bereiken. En tegen 2000 eiste de infectie naar schatting 900.000 levens per jaar – de meesten daarvan in landen met lage inkomens. Toch hadden slechts 22 landen met lage inkomens toegang tot het hepB-houdende vaccin.