Olifanten zijn de pijlers van Afrika’s ecosystemen en ze hebben onze steun nodig

Als de grootste van alle landzoogdieren spelen Afrikaanse olifanten een belangrijke rol bij het in evenwicht houden van natuurlijke ecosystemen. Ze vertrappen bossen en dichte graslanden, en maken zo ruimte voor kleinere soorten om naast elkaar te bestaan. Olifanten maken ook waterputten die door andere wilde dieren worden gebruikt, doordat ze droge rivierbeddingen uitgraven wanneer er weinig regen valt. Kuddes verplaatsen zich over uitgestrekte graslanden, en ze verspreiden zaden in hun mest, die nieuwe groene groei helpt genereren. Maar de bedreigingen voor deze reus van het woud zijn talrijk. Afrikaanse olifanten worden het meest bedreigd door de stroperij crisis. Naar schatting worden er 35.000 per jaar gedood voor hun slagtanden; de natuurlijke aanwas van de meeste olifantenpopulaties heeft het aantal gedode dieren nog niet ingehaald. Veel olifanten worden ook het slachtoffer van vergeldingsaanvallen nadat ze zich in menselijke nederzettingen en landbouwgebieden hebben begeven.

Ondertussen zorgen de klimaatverandering en het gebruik van land door de mens voor een achteruitgang van de natuurgebieden, waardoor essentiële leefgebieden van olifanten uiteenvallen en oude migratiecorridors worden belemmerd. Met de groei van de commerciële landbouw en de ontwikkeling van infrastructuur, evenals de winningsindustrie over het hele continent, loopt de toekomst van deze belangrijke migratiesoort gevaar – en zo ook de fragiele ecosystemen die ervan afhankelijk zijn.

Verbetering van de status van olifantenhabitats

Om de drastische achteruitgang te keren en natuurlijke habitats veilig te stellen, ondersteunt AWF 14 olifantenpopulaties, die 46 procent van het continentale totaal vormen. Ons beschermingswerk strekt zich uit over landen in het verspreidingsgebied, waaronder Benin, Botswana, Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, de Democratische Republiek Congo, Kenia, Tanzania, Zambia en Zimbabwe. In strategisch geïdentificeerde prioritaire landschappen – sommige strekken zich uit over duizenden kilometers door landen – voorziet AWF wildlife rangers en gemeenschapsverkenners van de vaardigheden en uitrusting die nodig zijn om het illegaal doden van deze belangrijke diersoort te voorkomen.

Tegelijkertijd werken we samen met lokale gemeenschappen en landeigenaren om het verlies van habitat, veroorzaakt door niet-duurzame landbouw en overbegrazing, tot een minimum te beperken. We trainen boerengemeenschappen in natuurbeschermingsvriendelijke landbouw en maken plannen voor landgebruik met gemeenschappen die anders kritieke wildcorridors buiten beschermde gebieden zouden binnendringen.

In het grensoverschrijdende Amboseli ecosysteem – een vitaal bolwerk voor olifanten en een populaire toeristische bestemming in Oost-Afrika – hebben we geholpen bij het opzetten van gemeenschapsreservaten om meer ruimte voor olifanten en andere wilde diersoorten veilig te stellen. Op deze gemeenschapsgronden faciliteerde AWF het lokale eigendom van ecolodges om een alternatief middel van bestaan te bieden aan groepen veehouders die de wildcorridors als weidegrond gebruiken.

Versterking van de wetten die olifanten beschermen

Door de technische capaciteit van rangers voor wildbescherming ter plaatse op te bouwen, hebben we de ecologische controlesystemen versterkt die bedreigingen over uitgestrekte landschappen opsporen. In de gebieden waar AWF boswachters opleidt en toezichtapparatuur levert, hebben patrouilleteams stropende kampen vernietigd, de stropers gearresteerd en olifantenslagtanden en vuurwapens in beslag genomen. Voor ecosystemen die zich uitstrekken over landsgrenzen heen, vergemakkelijken wij het delen van inlichtingen tussen nationale agentschappen.

Het vangen van stropers is echter maar de helft van de strijd. De AWF traint en implementeert ook speurhondeneenheden in strategische in- en uitvoerhavens, om overheidsinstanties te helpen bij het ontmoedigen van de handel en het vangen van smokkelaars. Zonder effectieve vervolging kunnen overtreders van wildlife hun straf ontlopen – en erger nog, doorgaan met misdaden tegen olifanten en andere bedreigde diersoorten. Door middel van regionale gerechtelijke workshops en mentorschapprogramma’s traint AWF aanklagers en andere wetshandhavers in effectief onderzoek naar en vervolging van misdaden tegen in het wild levende dieren.

Van de 14 olifantenpopulaties die wij beschermen in negen landen in Afrika, zijn er 10 aan het toenemen of stabiel. In het Tsavo-Mkomazi-ecosysteem, dat zich uitstrekt over Kenia en Tanzania, blijft de grensoverschrijdende coördinatie tussen antistroperij-eenheden en wetshandhaving op het gebied van wilde dieren het broodnodige effect opleveren. Uit gegevens van de telling van wilde dieren vanuit de lucht in 2017, mede ondersteund door AWF, blijkt dat de olifantenpopulaties tussen 2014 en 2017 met 14,7 procent zijn toegenomen.

Naast de groei van de olifantenpopulaties in dit belangrijke grensoverschrijdende ecosysteem, bleek uit de telling ook dat de buffelpopulaties met 26 procent en de giraffes met 61 procent zijn toegenomen. Er werden echter ook 1.167 olifantenkarkassen geteld. Dit herinnert ons eraan dat deze belangrijke diersoort voortdurend wordt bedreigd door het verlies van habitats, conflicten tussen mens en dier en stroperij voor zijn ivoor.

> Lees hoe AWF olifanten beschermt door de illegale handel in wilde dieren te bestrijden in landen waar de vraag naar ivoor groot is