Management of Head Tilt in Rabbits

Elisabeth Simone-Freilicher, DVM, DABVP (Avian practice)
angell.org/avianandexotic

617 989-1561

Kopkanteling bij konijnen kan een zeer dramatische presentatie hebben. Naast de abnormale kopstand kunnen ataxie, ronddraaien en rollen optreden, en de eigenaar is hier vaak erg gestrest en bang van, soms schijnbaar meer dan de patiënt! Het begin kan acuut of geleidelijk zijn; elke leeftijd en beide geslachten zijn in gelijke mate aangedaan.

Tekenen bij lichamelijk onderzoek kunnen sterk variëren. Een patiënt kan een ernstige hoofdkanteling hebben, het syndroom van Horner, nystagmus, en thuis ataxie hebben, maar in de onderzoekskamer lateraal recumbent zijn; of de patiënt kan een milde hoofdkanteling hebben en geen andere abnormaliteit. De twee belangrijkste differentiële diagnoses zijn Encephalitozoon cuniculi infectie of otitis interna, en in sommige gevallen kunnen beide optreden. Andere oorzaken van vestibulaire ziekte bij konijnen zijn neoplasie of bacteriële meningoencephalitis, maar deze zijn betrekkelijk zeldzaam. Otitis interna kan met of zonder otitis externa voorkomen. Aanvallen en parese kunnen in gevallen van E. cuniculi gezien worden, maar komen niet voor bij ongecompliceerde otitis interna. Epileptische aanvallen kunnen echter wel optreden als de bacterie zich heeft verspreid naar de hersenen.

Diagnostisch onderzoek omvat CT van het hoofd voor otitis interna en E. cuniculi serologie- wij geven de voorkeur aan het University of Miami panel dat IgG, IgM, en C-reactief proteïne omvat. Röntgenfoto’s van de ventrodorsale of laterale schuine schedel zijn soms nuttig voor otitis interna, omdat ze verdikking van de bekleding van de bullae laten zien, maar kunnen ook niet-diagnostisch zijn.

In afwachting van de resultaten wordt gewoonlijk een behandeling ingesteld. Een antibioticum met gramnegatieve dekking en goede botpenetratie, zoals enrofloxacine, is een redelijke empirische keuze voor vermoedelijke otitis interna. Gram-positieven en occasionele anaëroben zijn ook geïmpliceerd. Antimicrobiële behandeling duurt over het algemeen langer dan 4-6 weken, en vroegtijdig staken kan leiden tot falen van de behandeling of antibioticaresistentie. Onlangs is een gedeeltelijke gehoorgang ablatie bij konijnen beschreven, die bij deze diersoort wellicht beter verdragen wordt dan de vroeger gebruikte TECA voor terugkerende of onopgeloste gevallen. Vanwege de tijd die met het wachten op E. cuniculi resultaten gemoeid is (kan tot 2-3 weken duren), wordt aanbevolen een behandeling voor het symptomatische konijn in te stellen. Wij geven de voorkeur aan oxibendazol (20mg/kg q24h x 28d), omdat fenbendazol niet naar het CZS wordt verspreid. Zoals elk imidazol medicijn, kan oxibendazol beenmerg onderdrukking veroorzaken, en een CBC wordt aanbevolen op dag 14 en 28. Een NSAID zoals meloxicam kan worden gegeven als de ileus niet aanwezig is, of zodra deze is opgelost. Bij patiënten die geen meloxicam kunnen krijgen, moet analgesie zoals buprenorfine worden overwogen bij verdenking op otitis interna. Meclizine (12-24mg/kg PO q8-12hr) is een antihistaminicum dat een zeer nuttig anti-vertigo medicijn kan zijn bij elke vestibulaire ziekte bij konijnen. Veel van deze konijnen blijven bereid om te eten zodra hun duizeligheid enigszins onder controle is, maar spuitvoeding is nodig voor konijnen die niet eten, of die ileus krijgen, een frequent gevolg van elke konijnenziekte.

Environmentele ondersteuning kan ook nodig zijn. Konijnen die vallen, rollen of liggen hebben een afgesloten omgeving nodig, bij voorkeur opgevuld met fleece of badstof dat regelmatig wordt verschoond om droog te blijven. Sommige konijnen lijken zich veiliger te voelen als ze zachtjes op hun plaats worden gehouden met opgerolde handdoeken, omdat dit hen een andere zintuiglijke indruk kan geven om duizeligheid tegen te gaan. Regelmatig schoonmaken van het konijn kan in het begin nodig zijn om urineverbranding te voorkomen. Blepharoconjunctivitis van het “neergeslagen” oog komt vaak voor, en oogsmering is meestal gerechtvaardigd, of drievoudige antibiotische oogzalf als het weefsel ernstig ontstoken is. Konijnen met otitis interna kunnen het syndroom van Horner vertonen als gevolg van ontsteking rond de nervus trigeminus, en moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden voor verlies van de palpebrale reflex, wat kan leiden tot keratitis exposure. Wanneer otitis externa aanwezig is, moeten de uitwendige gehoorgangen zo grondig worden gereinigd als de patiënt kan verdragen, omdat het dikke mengsel van etterige konijnenpus en cerumineus debris niet gemakkelijk doordringt, zelfs niet met topische antimicrobiële middelen. Een dun oorstukje dat aan een otoscoop is bevestigd kan voorzichtig in het vuil worden geleid, waar het het oorstukje verstopt. De conus wordt dan verwijderd en het proces wordt herhaald als het wordt getolereerd. Een verrassende hoeveelheid cerumineus, purulent afval kan op deze manier verwijderd worden, zonder angst het dieper in het oor te duwen.

Nadat de eerste diagnostische testen zijn uitgevoerd en eventuele complicaties zoals ileus zijn behandeld, kan het konijn vaak thuis verzorgd worden, afhankelijk van de mate van verzwakking, en de tijd en toewijding van de eigenaar om het te verzorgen. Ik adviseer meestal de eerste hercontrole binnen een week na ontslag. Dit verzekert dat de patiënt de behandelingen verdraagt en op de juiste manier reageert, en dat de eigenaars niet overweldigd worden door de hoeveelheid zorg die hun huisdier nodig heeft. Als het konijn en de eigenaar het goed doen, kunnen volgende bezoeken met een tussenpoos van twee weken gepland worden, of vaker als urine verbranding of hoornvlies ulceratie gezien wordt.

Bij het eerste of tweede hercontrole onderzoek moeten de E. cuniculi panel resultaten beschikbaar zijn. Als het konijn negatief is, wordt meestal gestopt met oxibendazol, vooral als otitis interna bevestigd is. Omdat vals-negatieven op het panel kunnen voorkomen, wordt deze beslissing van geval tot geval genomen, en kan worden doorgegaan als geen andere onderliggende etiologie wordt gevonden bij een ernstig aangetaste patiënt. Indien positief, wordt oxibendazol gedurende 28 dagen toegediend, met controle op immunosuppressie. Vergeet niet cliënten te waarschuwen voor het zoönotische potentieel van E. cuniculi, dat is gemeld bij ernstig immuungecompromitteerde mensen.

Succesvolle behandeling van otitis interna en/of E. cuniculi kan 2-3 maanden duren. Soms verdwijnt de scheefstand van de kop niet volledig; maar veel konijnen passen zich goed aan, zelfs aan een aanzienlijke scheefstand van de kop, en er is geen duidelijke invloed op de kwaliteit van leven. De symptomen van ongecompliceerde E. cuniculi verdwijnen vaak nadat oxibendazole gestopt is. Als een bevestigd E. cuniculi-positief konijn tekenen vertoont die stabiliseren voordat ze volledig verdwijnen, kan een herhaling van het E. cuniculi-onderzoek gerechtvaardigd zijn. Als de immuoglobuline titers of C-reactief proteïne niveaus hoog zijn, kan een herhaalde oxibendazol kuur nodig zijn.

Eigenaars zullen soms vragen naar het risico voor andere konijnen in het huishouden. Otitis interna wordt niet gemakkelijk overgedragen, hoewel een onderliggende aanleg, zoals een infectie van de bovenste luchtwegen, gemakkelijk tussen huisgenoten kan worden uitgewisseld, met of zonder daaropvolgende otitis. E. cuniculi kan tussen konijnen worden overgedragen door uitscheiding in de urine, en mijn ervaring is dat het zelden voorkomt dat een symptomatisch konijn een huisgenoot heeft die negatief test. Of dit komt door intra-huishoudelijke overdracht, of omdat de meeste konijnen in hun leven aan E. cuniculi zijn blootgesteld, is moeilijk te raden.

Hoewel een stressvolle presentatie voor patiënt en eigenaar (en soms dierenarts) is, kan kopkanteling bij konijnen vaak succesvol worden behandeld met een agressieve behandeling van de symptomen en de onderliggende oorzaak.

Contacteer Angell’s Avian and Exotic service op 617 989-1561 of [email protected]. U kunt Dr. Simone-Freilicher ook bereiken op [email protected].