Leven na hersendood: Is het lichaam nog ‘in leven’?

Een 13-jarig meisje in Californië ligt nog steeds aan de beademing nadat ze door artsen hersendood is verklaard. Hoewel iemand die hersendood is, wettelijk niet meer leeft, is het de vraag in hoeverre en hoe lang het lichaam met behulp van technologie nog zal werken.

Jahi McMath uit Oakland, Californië, werd vorige maand hersendood verklaard nadat ze een uiterst zeldzame complicatie had ondervonden van een amandeloperatie. Jahi’s familieleden hebben gevochten om hun dochter aan de beademing te houden, maar een rechter heeft bevolen dat de machine volgende week wordt uitgeschakeld.

Een persoon wordt als hersendood beschouwd wanneer hij of zij geen neurologische activiteit meer heeft in de hersenen of hersenstam – wat betekent dat er geen elektrische impulsen meer worden verzonden tussen de hersencellen. Artsen voeren een aantal tests uit om te bepalen of iemand hersendood is, een daarvan controleert of de persoon zijn of haar eigen ademhaling kan initiëren, een zeer primitieve reflex die wordt uitgevoerd door de hersenstam, zei Dr. Diana Greene-Chandos, een assistent-professor neurologische chirurgie en neurologie aan Ohio State University Wexner Medical Center. “Het is het laatste wat gaat,” zei Greene-Chandos.

In de Verenigde Staten en veel andere landen is een persoon wettelijk dood als hij of zij permanent alle hersenactiviteit verliest (hersendood) of alle ademhalings- en bloedsomloopfuncties. In het geval van Jahi hebben drie artsen geconcludeerd dat ze hersendood is.

Het intrinsieke elektrische systeem van het hart kan het orgaan echter nog korte tijd kloppend houden nadat iemand hersendood is geworden – in feite kan het hart zelfs buiten het lichaam kloppen, zei Greene-Chandos. Maar zonder een ventilator om bloed en zuurstof in beweging te houden, zou dit kloppen zeer snel stoppen, meestal in minder dan een uur, zei Greene-Chandos.

Met alleen een ventilator, kunnen sommige biologische processen – waaronder nier- en maagfuncties – ongeveer een week doorgaan, zei Greene-Chandos.

Kenneth Goodman, directeur van het Bioethics Program aan de Universiteit van Miami, benadrukte dat dergelijke functies niet betekenen dat de persoon in leven is. “Als je hersendood bent, ben je dood, maar we kunnen het lichaam sommige dingen laten doen die het vroeger deed toen je nog leefde,” zei Goodman.

Zonder de hersenen scheidt het lichaam geen belangrijke hormonen af die nodig zijn om biologische processen – waaronder maag-, nier- en immuunfuncties – langer dan ongeveer een week draaiende te houden. Bijvoorbeeld, schildklierhormoon is belangrijk voor het reguleren van het lichaamsmetabolisme, en vasopressine is nodig voor de nieren om water vast te houden.

Normale bloeddruk, die ook kritisch is voor lichaamsfuncties, kan vaak niet worden gehandhaafd zonder bloeddrukmedicijnen bij een hersendode persoon, zei Greene-Chandos.

Een hersendode kan ook zijn of haar eigen lichaamstemperatuur niet handhaven, dus het lichaam wordt warm gehouden met dekens, een hoge kamertemperatuur en, soms, warme IV-vloeistoffen, zei Greene-Chandos.

Het lichaam van een hersendode persoon wordt meestal niet erg lang ondersteund, zei Greene-Chandos. Artsen geven soms ondersteuning (in de vorm van een ventilator, hormonen, vloeistoffen, enz.) voor meerdere dagen als de organen zullen worden gebruikt voor donatie, of als de familie meer tijd nodig heeft om afscheid te nemen, zei Greene-Chandos.

Als aan alle criteria voor hersendood wordt voldaan, “dan is het vrij duidelijk dat er niets meer is, en we ondersteunen het lichaam,” zei Greene-Chandos.

Greene-Chandos zei dat Jahi’s geval tragisch is, en als moeder is ze er kapot van voor de familie.

Er is heel weinig onderzoek naar hoe lang het lichaam van een hersendode persoon kan worden gehandhaafd. De discussie over hersendood gaat terug tot de jaren vijftig in Frankrijk met zes patiënten die tussen de twee en 26 dagen “in leven” werden gehouden zonder bloedtoevoer naar de hersenen. Dit leidde tot het idee dat “er misschien een tweede manier is om te sterven, omdat deze patiënten uiteindelijk zullen sterven,” zei Greene-Chandos. (Vroeger werd een persoon pas als dood beschouwd wanneer zijn hartslag en ademhaling stopten.)

Heden ten dage kan met beademingsapparatuur, bloeddrukverhoging en hormonen het lichaam van een hersendood persoon in theorie nog lange tijd blijven functioneren, misschien wel voor onbepaalde tijd, aldus Greene-Chandos. Maar na verloop van tijd, voegde Greene-Chandos eraan toe, wordt het lichaam van een hersendode steeds moeilijker te onderhouden, en het weefsel loopt een hoog risico op infecties.

Terri Schiavo’s familie, die vocht om hun hersendode dochter 15 jaar lang aan de beademing te houden, heeft gezegd dat ze proberen te helpen om Jahi naar een andere faciliteit te verplaatsen voor langdurige ondersteuning. In tegenstelling tot Jahi was Terri Schiavo niet hersendood, maar in een vegetatieve toestand waarin ze nog enige hersenactiviteit had.

Opmerking van de redacteur: Het artikel is bijgewerkt om de onjuiste bewering te verwijderen dat haar en nagels groeien na de dood.

Volg Rachael Rettner @RachaelRettner. Volg LiveScience @livescience, Facebook & Google+. Origineel artikel op LiveScience.