Landmijnen

Antipersoonsmijnen zijn explosieve bommen die ontworpen zijn om mensen te verwonden of te doden. Zij kunnen jaren en zelfs tientallen jaren sluimeren onder, op of nabij de grond, totdat een persoon of dier hun ontstekingsmechanisme in werking stelt.

Zij kunnen worden geactiveerd door directe druk van bovenaf, door druk uit te oefenen op een draad of gloeidraad die aan een trekschakelaar is bevestigd, door een radiosignaal of een andere afvuurmethode op afstand, of zelfs eenvoudig door de nabijheid van een persoon binnen een vooraf bepaalde afstand. Omdat niemand de detonatie van landmijnen controleert, kunnen zij worden aangeduid als door het slachtoffer geactiveerde wapens. Omdat mijnen niet op een specifiek doel zijn gericht, kunnen ze zonder onderscheid burgers doden of verwonden, waaronder kinderen, soldaten, vredeshandhavers en hulpverleners.

© Sean Sutton/MAG, Sri Lanka 2013

Gemaakt van plastic, metaal of andere materialen, bevatten mijnen explosieven en bevatten sommige stukken granaatscherven. Een ontploffing van een landmijn kan dodelijk zijn of verwondingen veroorzaken zoals blindheid, brandwonden, beschadigde ledematen en granaatscherfwonden. Op een ontplofte antipersoneelmijn stappen zal steevast verwondingen aan voet en been veroorzaken, en secundaire infecties die gewoonlijk leiden tot amputatie. Fragmentatiemijnen schieten honderden metalen fragmenten af, waardoor het slachtoffer diepe wonden oploopt. Bounding fragmentatiemijnen springen ongeveer een meter omhoog en exploderen dan, waarbij metalen fragmenten in een grote straal worden afgevuurd.

Artikel 2.1 van het Mijnenverbodsverdrag definieert een antipersoneelmijn als: “een mijn die ontworpen is om tot ontploffing te worden gebracht door de aanwezigheid, nabijheid of aanraking van een persoon en die een of meer personen uitschakelt, verwondt of doodt.” Dit betekent dat het verdrag het gebruik verbiedt van mijnen die door het slachtoffer worden geactiveerd, terwijl het gebruik van sommige mijnen in “commando-ontploffingsmodus” (d.w.z. bediend met afstandsbediening) krachtens het verdrag is toegestaan.

Antivoertuigmijnen, ook antitankmijnen genoemd, zijn ontworpen om voertuigen te vernietigen of uit te schakelen. Zij bevatten meer explosieven dan antipersoonsmijnen en vereisen vaak meer druk of gewicht bovenop hen om tot ontploffing te komen. Antipersoneelmijnen zijn verboden krachtens het Mijnenverbodsverdrag, maar antivoertuigmijnen (tenzij ze gevoelige ontstekers hebben en functioneren als antipersoneelmijnen) zijn dat niet.

De laatste jaren is er meer aandacht gekomen voor het grootschalige gebruik van geïmproviseerde mijnen, voornamelijk door niet op staatsniveau opererende gewapende groeperingen. Deze geïmproviseerde landmijnen worden vaak geïmproviseerde explosiemiddelen (IED’s) of boobytraps genoemd. De meeste komen echter tot ontploffing door de aanwezigheid, nabijheid of aanraking van een persoon en voldoen daarom aan de definitie van een antipersoonsmijn in het Mijnenverbodsverdrag en zijn verboden, ongeacht of ze in een fabriek of elders zijn gefabriceerd.

Vanaf januari 2021 is in 55 staten en vijf andere gebieden de dreiging van besmetting met antipersoonsmijnen vastgesteld. Er is geen geloofwaardige schatting van het totale aantal mijnen in de grond wereldwijd, maar de impact van mijnen kan op verschillende manieren worden gemeten, waaronder het optellen van de hoeveelheid land die onbruikbaar is als gevolg van besmetting of het verzamelen van gegevens over het aantal mensen dat is gedood of gewond door mijnen.

(Laatst bijgewerkt januari 2021)