How Oxytocin Makes Men (Almost) Monogamous

What gebeurt er als een man “de ware” vindt? Zijn hersenen worden gewassen in oxytocine.

Het hormoon en de chemische stof in de hersenen die het best bekend is voor zijn rol in de liefde – het is ook verantwoordelijk voor het helpen van zuigelingen om zich aan hun moeder te binden – kan er ook voor zorgen dat romantische partners aantrekkelijker lijken dan vreemden voor mannen, zelfs als beiden er objectief even goed uitzien.

Gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences, omvatte de studie 40 jonge mannen, die allemaal al minstens zes maanden een relatie hadden en aangaven hartstochtelijk verliefd te zijn op hun partner. Terwijl ze in een hersenscanner lagen, inhaleerden ze ofwel oxytocine ofwel een placebo via een neusspray, terwijl ze foto’s bekeken van ofwel hun partner, vrouwen die ze kenden maar waarmee ze niet uitgingen of vrouwen die ze nooit hadden ontmoet. De foto’s werden op elkaar afgestemd zodat de vergelijkingsvrouwen door onafhankelijke waarnemers even aantrekkelijk werden bevonden als de partners. Bij de mannen die oxytocine toegediend kregen, lichtten de lust- en begeertegebieden van hun hersenen op wanneer ze foto’s zagen van de vrouwen van wie ze hielden – maar niet wanneer ze naar vreemden keken. Sommige van deze regio’s werden ook geactiveerd door de beelden van de vrouwen die de mannen kenden, maar niet zo sterk als door de foto’s van hun geliefden, wat suggereert dat het hun partners begeerlijker maakte.

“Het is echt intrigerend,” zegt Larry Young, professor in de psychiatrie aan de Emory University, in Atlanta, die niet bij het onderzoek betrokken was. De studie is een van de eerste die een rol voor het hormoon in menselijke monogamie aantoont (eerder onderzoek onthulde soortgelijke effecten bij andere zoogdieren).

Hoe monogamie werkt, is lang een biologisch mysterie geweest. “Seksuele monogamie bij mensen is potentieel kostbaar voor mannen,” zegt hoofdauteur Dr. Rene Hurlemann, professor in de psychiatrie aan de Universiteit van Bonn in Duitsland, die uitlegt dat hij en zijn team enkele van de chemische bijdragen aan de praktijk wilden begrijpen. Slechts 3% van de zoogdieren zijn monogaam, en dat kleine percentage weerspiegelt waarschijnlijk het feit dat het vanuit een eenvoudig biologisch perspectief weinig zin heeft voor mannetjes die veel meer nakomelingen zouden kunnen produceren door met meerdere vrouwtjes te paren.

(MORE: ‘Knuffelchemie’ Oxytocine Verlicht Alcoholontwenning)

“Zodra mannen oxytocine ontvangen, neemt de aantrekkelijkheid van de partner toe in vergelijking met de aantrekkingswaarde die voor andere vrouwtjes is geregistreerd,” zegt Hurlemann. En de mannen waren zich er niet van bewust dat ze zich anders gedroegen op oxytocine; in feite konden ze geen betrouwbaar onderscheid maken tussen oxytocine en placebo. Ze voelden zich niet “high” of enig “verlangen” – althans zoals gemeten door hun beoordelingen van hun gevoelens in beide condities.

“Het is echt heel subtiel,” zegt Young, opmerkend dat de grootte van het verschil tussen oxytocine en placebo klein was. Of dit komt omdat intranasale oxytocine geen krachtig effect heeft op de hersenen of omdat oxytocine typisch gedrag verandert zonder dat we ons daarvan bewust zijn, is niet bekend.

Wat wel duidelijk is, is dat oxytocine onbewuste vooroordelen ten gunste van een partner kan creëren, mogelijk een deel van het biologische mechanisme achter monogamie verschaffend. Een eerdere studie door dezelfde onderzoekers vond in feite dat mannen in monogame relaties die oxytocine kregen toegediend, daadwerkelijk een grotere fysieke afstand hielden van een aantrekkelijke onderzoekspartner, vergeleken met alleenstaande mannen.

(MORE: Stand by Your Man: Physical Proximity May Help Oxytocin to Keep Men in Relationships Faithful)

Young suggereert dat oxytocine eigenlijk een dubbel effect kan hebben – door partners niet alleen aantrekkelijker te maken, maar ook actief interesse in andere potentiële partners af te schrikken. Hij merkt op dat bij de monogame prairiewoelmuizen die hij bestudeert, mannetjes die een paarband hebben in feite vijandig kunnen staan tegenover andere vrouwtjes. “Ze ontwikkelen een zeer sterke voorkeur voor de partner en lichte agressie tegenover degenen die niet hun partners zijn,” zegt hij.

Het feit dat deze vooroordelen alleen worden gezien bij mannen wanneer ze onder invloed zijn van oxytocine – niet placebo – kan zelfs lessen houden voor degenen die trouw willen blijven. “Bedenk wanneer oxytocine vrijkomt,” zegt Hurlemann, die opmerkt dat dit gebeurt tijdens zoenen, knuffelen, orgasme en andere intieme momenten. Hoe meer van zulke momenten je hebt, hoe meer oxytocine er vrijkomt in het lichaam. En, zegt Young, als je dit combineert met andere belonende ervaringen die ook het beloningssysteem op gang brengen – zoals samen nieuwe en uitdagende dingen doen – kun je je band met elkaar versterken. Het lijkt erop dat oxytocine het perfecte ingrediënt is voor een parfum genaamd Faithful.