Heupgewricht

Vervolg van boven… vormt de kogel van het gewricht.

Hyalien kraakbeen omlijnt zowel het acetabulum als de kop van het femur, en zorgt voor een glad oppervlak voor de bewegende botten om langs elkaar te glijden. Hyalien kraakbeen fungeert ook als een flexibele schokdemper om te voorkomen dat de botten tegen elkaar botsen tijdens de beweging. Tussen de lagen hyalien kraakbeen scheiden synoviale membranen waterige synoviale vloeistof af om het gewrichtskapsel te smeren.

Om het heupgewricht heen liggen veel taaie ligamenten die de ontwrichting van het gewricht voorkomen. De sterke spieren van het heupgebied helpen ook het heupgewricht bijeen te houden en dislocatie te voorkomen.

Functioneel gezien heeft het heupgewricht een zeer groot bewegingsbereik. Door de kogelgewrichtsstructuur van het gewricht kan het dijbeen vrij ronddraaien in een cirkel van 360 graden. Het dijbeen kan in het heupgewricht ook ongeveer 90 graden om zijn as draaien. Alleen het schoudergewricht biedt een even grote beweeglijkheid als het heupgewricht. Elk heupgewricht moet niet alleen flexibel zijn, maar moet ook de helft van het lichaamsgewicht kunnen dragen, samen met alle andere krachten die op het lichaam werken. Tijdens het lopen en springen, bijvoorbeeld, vermenigvuldigt de kracht van de lichaamsbewegingen de kracht op het heupgewricht tot vele malen de kracht die door het lichaamsgewicht wordt uitgeoefend. Het heupgewricht moet in staat zijn deze extreme krachten tijdens intense lichamelijke activiteiten herhaaldelijk op te vangen.

Als een knie- of heupgewricht bij een ongeluk breekt of op oudere leeftijd verslijt, kan een chirurg het vervangen door een kogelgewricht van metaal en kunststof, dat zo is gemaakt dat het de bewegingen van een menselijk gewricht nabootst. Een heupvervanging was vroeger onmogelijk omdat, hoewel de gewrichten gemakkelijk in een laboratorium konden worden vervaardigd, het menselijk lichaam de materialen afstootte. Soms raakten de pinnen waarmee het kunstgewricht aan andere botten werd bevestigd, los en waren verdere operaties nodig. Sommige gewrichten, vooral de kunstknie, werkten niet erg goed omdat ze ontworpen waren als scharnieren die maar één kant opgingen. Later, toen de ontwerpers zich realiseerden dat de knie lichtjes moest kunnen draaien, produceerden zij een gewricht dat ook aan deze bewegingen voldeed.

Medische pioniers overwonnen uiteindelijk de lichamelijke afwijzing door de gewrichten te maken van niet-irriterende, kunstmatige materialen. Chirurgen hebben nu heup- en knievervangende operaties geperfectioneerd, zodat de patiënten geen pijn meer hebben en soepeler kunnen lopen.