Epidemiologie van chronisch obstructieve longziekte

Chronisch obstructieve longziekte (COPD) is wereldwijd een belangrijke oorzaak van sterfte en invaliditeit. Gemiddeld heeft ongeveer 5-15% van de volwassenen in geïndustrialiseerde landen COPD, bepaald door spirometrie. In 1990 stond COPD wereldwijd op de twaalfde plaats als oorzaak van gecombineerde sterfte en invaliditeit, maar tegen het jaar 2020 zal COPD naar verwachting de vijfde oorzaak zijn. COPD heeft een chronisch, langdurig beloop dat wordt gekenmerkt door een onomkeerbare afname van het geforceerde expiratoire volume in één seconde (FEV1), toenemende aanwezigheid van dyspneu en andere ademhalingssymptomen, en een progressieve verslechtering van de gezondheidstoestand. Na de diagnose bedraagt de 10-jaars overlevingskans ongeveer 50%, waarbij meer dan een derde van de patiënten overlijdt ten gevolge van respiratoire insufficiëntie. Verscheidene omgevingsfactoren zoals luchtverontreiniging verhogen het risico op overlijden bij COPD-patiënten. De etiologie van COPD wordt voor het overgrote deel beheerst door roken, hoewel vele andere factoren een rol kunnen spelen. Bepaalde genetische varianten verhogen waarschijnlijk de gevoeligheid voor omgevingsfactoren, hoewel nog weinig bekend is over welke genen dat zijn. Er zijn duidelijke aanwijzingen voor de rol van alfa-1-antitrypsine, maar de fractie van COPD die aan de relevante varianten kan worden toegeschreven, bedraagt slechts 1%. Fenotypische kenmerken die geacht worden een rol te spelen bij de ontwikkeling van COPD zijn geslacht, waarbij vrouwen een hoger risico lopen, bronchiale responsiviteit en atopie. Er zijn sterke causale aanwijzingen voor een verband tussen roken en COPD, waarbij de afname van de FEVI afvlakt na het stoppen met roken. Passief roken is in verband gebracht met een kleine maar statistisch significante afname van de FEV1. Andere risicofactoren die waarschijnlijk een rol spelen bij de ontwikkeling van COPD zijn beroep, lage sociaal-economische status, dieet en mogelijk enkele blootstellingen aan het milieu in het vroege leven. Hoewel er steeds meer bewijs is dat zuurstoftherapie, farmacologische behandeling en revalidatie het beloop van chronisch obstructieve longziekte kunnen verbeteren, blijft het voorkomen van roken de meest relevante maatregel, niet alleen om chronisch obstructieve longziekte te voorkomen, maar ook om de ontwikkeling ervan te stoppen.