Emotionele honger vs. liefde

Emotionele honger is geen liefde. Het is een sterke emotionele behoefte veroorzaakt door ontbering in de kindertijd. Het is een primitieve toestand van pijn en verlangen die mensen vaak uitleven in een wanhopige poging om een leegte of leegte te vullen. Deze leegte is gerelateerd aan de pijn van eenzaamheid en afgescheidenheid en kan realistisch gezien nooit volledig bevredigd worden in een volwassen relatie. Toch weigeren mensen hun pijn te dragen en de zinloosheid van het bevredigen van deze primitieve behoeften en afhankelijkheid onder ogen te zien. Zij ontkennen het feit van hun eigen uiteindelijke dood en doen alles wat in hun macht ligt om een illusie te scheppen dat zij met andere personen verbonden zijn. Deze fantasie van bij een ander te horen, verzacht de angst voor de dood en geeft mensen een gevoel van onsterfelijkheid. Honger is een krachtige emotie, die zowel uitbuitend als destructief is voor anderen wanneer zij wordt uitgeoefend. Mensen vereenzelvigen dit gevoel met liefde en associëren deze verlangens ten onrechte met oprechte genegenheid. Niets is minder waar.

Gevoelens van emotionele honger zijn diep en zijn als een doffe maar krachtige pijn in je binnenste. U zult vaak merken dat u anderen aanraakt of genegenheid en liefdevolle bewegingen uit om te proberen dit pijnlijke gevoel te doden. Mensen geven vaak lichamelijke genegenheid en aandacht als ze daar zelf het meest behoefte aan hebben. Dit soort lichamelijke genegenheid put de emotionele bronnen van dierbaren uit, vooral van kinderen, in plaats van dat het hun psychologische ontwikkeling bevordert. Het is verstandig om achterdochtig te zijn over je eigen gebruik van het woord “liefde” of “ik hou van je”. Als je jezelf naar waarheid onderzoekt, kun je ontdekken dat je deze woorden het vaakst zegt, niet wanneer je het meest voor anderen voelt, maar eerder wanneer je sterke afhankelijkheidsbehoeften ervaart en behoefte hebt aan geruststelling.

Omwille van de verwarring tussen emotionele honger en liefde, zowel van de kant van ouders als van externe waarnemers, wordt veel onschuldige schade aan kinderen toegebracht in de naam van liefde. In mijn boek, Compassionate Child Rearing, hebben we opgemerkt dat als ouders echt liefdevol zijn, en afgestemd, zij een voedend effect op het kind zullen hebben, wat een positief effect heeft op zijn of haar verdere ontwikkeling. Dat kind zal als volwassene geneigd zijn zich veilig te hechten, harmonieus te zijn in zijn of haar relaties, en tolerant te zijn ten opzichte van intimiteit.
In tegenstelling hiermee laat het contact met een emotioneel hongerige ouder een kind verarmd achter, angstig gehecht, en gekwetst. Hoe meer contact tussen dit type ouder en het kind, hoe meer de ouder schadelijk is voor de veiligheid en het comfort van het kind. Deze omgangsstijl – te veel aanrakingen, te veel zorg voor het kind of te veel betrokkenheid bij het leven van het kind – schendt niet alleen de grenzen van het kind, maar bevordert ook terughoudende reacties bij de jongere. Dit kan leiden tot ernstige beperkingen in zowel de latere carrière als het persoonlijke leven van het kind, kan een bedreiging vormen voor zijn of haar gevoel van eigenwaarde en autonomie en kan destructiever zijn dan meer voor de hand liggende vormen van misbruik.

Vaders die emotioneel hongerig zijn, gedragen zich dwangmatig ten opzichte van hun kinderen op vrijwel dezelfde manier als een verslaafde. Hun overdreven aandacht en betrokkenheid hebben een voortdurende negatieve invloed op de ontwikkeling van het kind. Deze ouders vinden het vaak moeilijk om de intensiteit van hun contact te verminderen, zelfs als ze erkennen dat het contact schadelijk is.

Emotioneel hongerige ouders zijn vaak overmatig beschermend voor hun kinderen. Ze beperken de ervaring en het vermogen van een kind om met het leven om te gaan en brengen een abnormale vorm van afhankelijkheid met zich mee. Door overdreven bezorgd te zijn over zijn of haar lichamelijke gezondheid, veroorzaken zij buitensporige angstreacties en neigingen tot hypochondrie. Sommige overbeschermende ouders kunnen proberen hun kinderen te isoleren van leeftijdsgenoten of andere invloeden van buiten het gezin die een negatieve invloed zouden kunnen hebben. Wanneer dit echter tot het uiterste wordt doorgevoerd, beperkt een dergelijke uitsluiting het kind in zijn of haar blootstelling aan een verscheidenheid van verschillende houdingen en benaderingen van het leven en is schadelijk voor het vertrouwen van een kind in andere mensen en het vermogen om in de wereld te functioneren.

Veel ouders overschrijden de persoonlijke grenzen van hun kinderen op verschillende manieren: door in hun bezittingen te snuffelen, hun post te lezen, of hen te verplichten voor vrienden en familieleden op te treden. Dit soort opdringerigheid van ouders beperkt de persoonlijke vrijheid en autonomie van kinderen ernstig. Veel moeders en vaders spreken voor hun kinderen, nemen hun producties over als de hunne, scheppen buitensporig op over hun prestaties, en proberen plaatsvervangend door hen te leven.

Het verschil tussen liefdevolle reacties en reacties die bepaald worden door emotionele honger kan worden onderscheiden door een objectieve waarnemer, maar het is moeilijk voor ouders zelf om het onderscheid te maken. Drie factoren zijn waardevol bij het vaststellen van het verschil: (1) de interne gevoelstoestand van de ouder, (2) het feitelijke gedrag van de ouder in relatie tot het kind, en (3) het waarneembare effect van de emotionele toestand en het gedrag van de ouder op de houding en het gedrag van het kind.

Een ouder die in staat is liefde te geven, heeft doorgaans een positief zelfbeeld en onderhoudt een gevoel van mededogen voor het kind en voor zichzelf, maar blijft toch gescheiden en zich bewust van de grenzen tussen hen. Zo’n ouder gedraagt zich respectvol ten opzichte van het kind en is niet beledigend of overbeschermend. De toon en de stijl van communiceren zijn natuurlijk en gemakkelijk en wijzen op een echt begrip van de individualiteit van het kind. Het geliefde kind ziet er ook echt geliefd uit. Hij of zij is levendig en toont onafhankelijkheid passend bij zijn of haar leeftijdsniveau. Hij of zij is werkelijk gecentreerd in zichzelf. Het kind dat emotionele honger lijdt, is wanhopig, afhankelijk en ofwel emotioneel vluchtig of afgestompt. Een toeschouwer kan deze belangrijke differentiële effecten op kinderen waarnemen en kan ze vaak herleiden tot de specifieke gevoelstoestanden van de ouder.

Hoewel er enkele uitzonderingen zijn, is het concept van emotionele honger niet voldoende onderzocht in de psychologische literatuur. Toch is het een van de voornaamste factoren die een negatieve invloed hebben op de opvoedingspraktijken van kinderen. De onvolwassenheid van veel ouders, die zich uit in een sterke behoefte om zichzelf via hun kinderen te vervullen, heeft ernstige negatieve gevolgen voor de ontwikkeling en de latere aanpassing van een kind. Door belangrijke manifestaties van dit kernconflict in zichzelf te herkennen, hebben veel ouders in het Compassionate Child-Rearing Parent Education Program hun reacties op hun kinderen, die gebaseerd waren op onjuiste veronderstellingen, veranderd en hebben zij de kwaliteit van hun familierelaties aanzienlijk verbeterd. Tenslotte zijn we, op basis van onze studies van de interacties binnen het gezin, vragen gaan stellen over de kwaliteit van de band tussen moeder en kind of de gehechtheid die gevormd wordt in de eerste uren en dagen van het leven van een zuigeling. Als studenten van menselijk gedrag, vinden wij het onze plicht en die van ontwikkelingspsychologen om te verduidelijken in hoeverre deze band of hechting gebaseerd kan zijn op emotionele honger en de behoefte van onvolwassen ouders aan een ingebeelde band met het kind, in plaats van op oprechte zorg en liefde voor het kind.

Het is pijnlijk maar draaglijk voor mensen om deze gevoelens van honger te ervaren en hun eigen emotionele behoeften onder ogen te zien. Helaas kiezen de meeste mensen ervoor om deze pijn te ontkennen of te vermijden, zoals ze deden toen ze jong waren. Zij zoeken een uitlaatklep of kiezen een manier van doen die hen helpt hun pijn te ontkennen of de sensaties van eenzaamheid te doden. Zij creëren fantasieën om zich met anderen te verbinden en stellen zich voor dat zij bij elkaar horen. Wanneer deze fantasiebanden worden gevormd, gaat echte liefde door de afvoer. (Zie mijn eerdere blog post hier.) De emoties van liefde en respect voor anderen verdwijnen als we bezitterig en controlerend worden en als we elkaar gebruiken als een verdovend middel om sensaties van honger en pijn te doden.
Een fantasieband kan een doodspact worden waarin de individuen elkaar verdoven om pijn en oprecht gevoel te doden. Vaak dient het als een vrijbrief om destructief gedrag te vertonen omdat de individuen bij elkaar horen en impliciet hebben afgesproken dat hun relatie eeuwig zal duren. De mythe van de liefde van de familie en de achting voor de individuen waaruit zij bestaat, is een gedeelde samenzwering om de eenzaamheid en de pijn van haar leden te ontkennen. Het is een gezamenlijke weigering om de feiten van leven, dood en gescheidenheid te erkennen en te leven met integriteit.

Voor meer info over Dr. Robert Firestone, bezoek www.glendon.org of de Kunst van Robert W. Firestone.