Eetbare tuinen: Zwarte frambozen, Amerika’s verloren vrucht

Mijn eerste kennismaking met zwarte frambozen – inheems in het oosten van Noord-Amerika – was op de boerenmarkt in Sante Fe, een zomer, jaren geleden. Ik werd staande gehouden door blauwe dozen gevuld met onbekende, donkere, poederachtige bessen, net miniatuurframbozen. Ik riep de boer vrolijk toe, die voorovergebogen en nors achter zijn oogst zat. Paarse stormwolken en de geur van ozon drongen op ons neer. In antwoord op mijn gepeperde vragen legde hij abrupt uit dat een hagelstorm zijn hele oogst had weggevaagd en dat deze zwarte frambozen alles waren wat hij nog van zijn velden had kunnen redden voordat de storm had toegeslagen. Het had zijn belangrijkste inkomen van het jaar vernietigd. Dus kocht ik meer dan ik nodig had…of niet? De smaak van de bessen was een openbaring – donker, als zwarte moerbeien.

Fotografie door Marie Viljoen, behalve waar vermeld.

Hierboven: Ik plantte hem in een pot van 16 inch in de volle zon op mijn schamele dakboerderij met uitzicht op de haven van New York. Elke avond gingen we cocktails drinken en keken we hoe de zon onderging. Dat was in 2011. Sindsdien kweek ik zwarte frambozen, allemaal afstammelingen van deze ouderplant. Deze Amerikaanse vrucht blijft zeldzaam op de markt.

Zwarte frambozen werden voor het eerst gedomesticeerd in de jaren 1830. Sinds ongeveer de jaren 1920 is de commerciële productie langzaam afgenomen. “Frambozentelers in Oregon, bijvoorbeeld, vinden ze gewoon niet zo winstgevend, en er zijn niet echt lokaal aangepaste variëteiten met goede ziekteresistentie en andere eigenschappen voor commerciële producties,” schrijft Leon van Eck, een vriend die moleculair bioloog is bij de afdeling plantenziektekunde van de Universiteit van Minnesota. Leon bestudeert de genomen van planten in de rozenfamilie (waartoe ook appels, perziken, frambozen, bramen en aardbeien behoren) om de genen te identificeren die deze planten hebben geëvolueerd om zich te verdedigen tegen plagen en ziekten. Dit is vooral relevant wanneer we het hebben over mijn favoriete bes, omdat zwarte frambozen vatbaar zijn voor een groot aantal virussen. Ik heb geluk gehad, of misschien is ‘Jewel’ wel zo ziektebestendig als wordt beweerd.

Frambozen geven de voorkeur aan zure grond (mijn pH-waarde in de grond is 5,4) en in een pot kunt u vers koffiedik toevoegen en bemesten met Espoma Holly-Tone ($15,87 voor een zak van 16 pond bij Amazon), voor zuurminnende planten.

Oppeinzingen van Leon de bioloog: “Er zijn in de afgelopen eeuw zoveel zwarte frambozencultivars verloren gegaan. Als je ergens ‘New Logan’, ‘Plum Farmer’ of ‘Shuttleworth’ ziet, moet je zeker wat zaad bewaren!”

Doe dus je ogen open. U zou deel kunnen uitmaken van de nieuwe golf van zwarte frambozentelers.

N.B.: Zie meer kweektips in Raspberries: A Field Guide to Planting, Care & Design in onze samengestelde gidsen voor Edibles 101 en meer garden-to-table posts over onze favoriete zomerfruit:

• Stone Fruit Season: 11 Beste Recepten voor Zomer Kersen
• 15 Manieren om perziken te eten
• Stalking the Wild Plum in Northern California

Ten slotte, leer hoe succesvol een eetbare tuin te ontwerpen en te creëren met onze Hardscaping 101: Eetbare Tuinen gids.