Duitse hiphop

1980-1990Edit

Eerdere undergroundartiesten waren onder meer Cora E. en Advanced Chemistry. Het duurde tot het begin van de jaren 1990 vooraleer de Duitse hiphop de mainstream bereikte toen groepen als Die Fantastischen Vier en het Rödelheim Hartreim Projekt aan populariteit wonnen. Duitse hiphop werd sterk beïnvloed door films, wat leidde tot een sterke nadruk op visuele en culturele elementen zoals graffiti en breakdancing naast de muziek zelf.

Naast films, zoals Wild Style en Beat Street, vergemakkelijkten in Duitsland gestationeerde Amerikaanse soldaten de introductie van hiphopmuziek en -cultuur in de Duitse popcultuur.

GLS United bracht het eerste Duitstalige hiphopnummer, “Rapper’s Deutsch”, uit in 1980. Hoewel de groep (bestaande uit drie radio-dj’s waaronder Thomas Gottschalk) expliciet voor dat ene nummer was opgericht, en het nummer vooral bedoeld was als parodie op “Rapper’s Delight” van The Sugarhill Gang, was het toch de eerste Duitse hiphopgroep en het eerste Duitstalige hiphoptrack. Ook de punkband Die Toten Hosen bracht in 1983 een van de eerste Duitse hiphopnummers uit, “Hip Hop Bommi Bop”. Het nummer, gemaakt in samenwerking met Fab 5 Freddy, is een parodie hip hop versie van hun nummer “Eisgekühlter Bommerlunder”. Nina Hagen rapt ook in haar single “New York / N.Y.” uit 1983. “New York New York”, de Engelse versie van “New York / N.Y.”, was succesvol in de Amerikaanse dance charts, met een piek op nummer negen in de Billboard Hot Dance Club Songs.

Deze films leidden ertoe dat de mensen in Duitsland zich realiseerden dat hiphop veel meer was dan alleen rapmuziek, maar heel erg een culturele beweging op zich was. Hoewel de film op het moment dat hij werd uitgebracht geen grote impact had, begon de hiphopscene na de hereniging in 1990 tot bloei te komen. Zoals een Duitser zich herinnert tijdens een bezoek aan de VS in 1986, waren de dingen veel anders. MTV bestond toen nog niet in Europa, en de scene was nog erg underground. Bovendien was er een gebrek aan Europese hip hop clubs.

Na deze eerste golf van populariteit, waren hip hop fans schaars en ver weg. De fans die overbleven, zouden echter een rol spelen in de reanimatie van de hiphopcultuur. “De hardcore hiphopfans die overbleven nadat de breakdance rage uit de media verdween, waren van centraal belang voor de verdere ontwikkeling van hiphop in Duitsland – zij leverden veel van het personeel voor de belangrijke rapgroepen die zich eind jaren ’80 en begin jaren ’90 begonnen te ontwikkelen. “Graffiti en breakdancing kwamen groots uit de bus, maar het duurde maar één zomer. Maar hiphop overleefde in de underground.”

Amerikaanse hiphop bleef de Duitse scene beïnvloeden, en beïnvloedde opkomende acts zoals Rock Da Most. Oorspronkelijk baseerden de meeste Duitse rappers zich op Engelstalige teksten, een feit dat sommige academici en groepen van het Duitse publiek ertoe heeft gebracht de opkomst van hiphop in de Duitse popcultuur te interpreteren als “cultureel imperialisme”: dat wil zeggen als een beweging die de cultuur van de Verenigde Staten navolgde ten koste van hun inheemse Duitse culturele tradities. De invloed van Amerikaanse hiphopartiesten blijft sterk aanwezig in de Duitse hiphopscene: in de muziekvideo’s worden vergelijkbare symbolen van macht en rijkdom gebruikt, zoals auto’s en juwelen.

Veel Duitse hiphopartiesten zijn van Turks-Duitse afkomst, vaak Duitse staatsburgers van de tweede en derde generatie die opgroeiden in relatief arme of “harde” buurten. Identificatie met hun wortels in de buurten blijft een belangrijk aspect van de identiteit van individuele rappers en hun “crews”.

Wanneer ze niet in het Engels rappen, gebruiken veel Duitse rappers een dialect van het Duits dat zich in deze gemeenschappen heeft ontwikkeld en dat daarom wordt geassocieerd met immigranten en het Duitse “getto”. Volgens sommige academici stelt het gebruik van deze taal in hun muziek hen in staat kritiek uit te oefenen en te protesteren tegen aspecten van de maatschappij en de politiek waarvan zij vinden dat die hen en hun gemeenschappen hebben benadeeld.

Die Fantastischen Vier (de Fantastische Vier) zijn een andere belangrijke Duitse hiphopgroep, die ook in het Duits begon te rappen rond dezelfde tijd als Advanced Chemistry. Die Fantastischen Vier zagen Engelse rap in Duitsland als betekenisloze loyaliteit aan “oppervlakte-elementen” van Amerikaanse rap, en verstoken van enige Duitse politieke of sociale context. Zij wilden hiphop uit zijn buitenlandse kader halen en gebruiken om een stem te geven aan historische en hedendaagse problemen in Duitsland. De verschuiving van het rappen van Engels naar Duits verhoogde de aantrekkingskracht van hiphop voor het Duitse volk, Gastarbeiter (gastarbeiders) inbegrepen. Het groeiende zelfvertrouwen onder de Duitse immigranten viel samen met het gebruik van de Duitse taal in Duitse hip hop, en gaf hen een vocale uitlaatklep in lijn met de benarde situatie van arme Afro-Amerikanen, waaruit hip hop oorspronkelijk was ontstaan.

De Groep Geavanceerde Chemie was afkomstig uit Heidelberg, Duitsland. Omdat ze één van de weinige vroege hip hop groepen waren die in het Engels rapten, waren ze zeer invloedrijk in het promoten van de hip hop scene in Duitsland. Nog belangrijker was echter dat Advanced Chemistry een prominente hip hop groep was door de etnische diversiteit van de leden. Torch, de leider van de groep, heeft bijvoorbeeld zowel een Haïtiaanse als een Duitse etnische achtergrond. Advanced Chemistry explodeerde in de Duitse hiphopscene in november 1992 met hun eerste gemengde single getiteld “Fremd im eigenen Land” (Buitenlands in je eigen land). Dit nummer was immens populair omdat het direct de kwestie van immigranten in Duitsland aankaartte: “In de video van het lied zwaait een bandlid met een Duits paspoort als een symbolische uitdaging aan de traditionele veronderstellingen over wat het betekent om Duitser te zijn. Als het paspoort niet genoeg is, zo impliceert de video, wat is er dan nodig? Duits bloed?”.

Na de hereniging van Duitsland in 1990, zagen veel Duitsers een groeiende golf van racisme. Omdat veel hiphopartiesten kinderen van immigranten waren, werd dit een belangrijk thema in de Duitse hiphop.

Tijdens de jaren 1980 zag Duitsland voor het eerst een golf van tweede generatie immigranten het land binnenkomen. Immigratie werd een groot thema in hip hop albums op dit punt. Het Duitse synoniem voor een immigrant is Gastarbeiter, wat ‘gastarbeider’ betekent, en over deze ‘gastarbeiders’ werd vaak gerapt. Immigrerende tieners gebruiken rap en hiphop vaak als een manier om zich in hun nieuwe land te verdedigen. “Aangezien eer niet kan worden verworven, maar alleen kan worden verloren, is een permanente bereidheid tot vechten vereist. Sociale goedkeuring wordt dus verkregen door de eer daadwerkelijk te verdedigen of door vaardigheden te tonen zoals de bereidheid om fysieke confrontaties aan te gaan, spraakzaamheid en humor… Volgens de regels van het spel is de eerste bij wie niets slims opkomt de verliezer. Dit concept is zeer vergelijkbaar met ‘dissing’ in rap.”

1990-1995Edit

In 1991 bracht het Duitse muzieklabel Bombastic de plaat “Krauts with Attitude: German Hip Hop Vol. 1”. Het album bevatte vijftien nummers – drie in het Duits, elf in het Engels, en één in het Frans. Het album werd geproduceerd door DJ Michael Reinboth, een populaire hip hop DJ in die tijd. Michael Reinboth verhuisde in 1982 naar München en was de eerste DJ die garage-house en old school hip hop muziek introduceerde in de Münchense clubscene. Zijn compilatie “Krauts with Attitude” wordt beschouwd als één van de eerste Duitse hip hop albums, omdat Die Fantastischen Vier erop staan. De titel verwijst naar N.W.A (Niggaz with Attitude), een van de meest controversiële hiphopgroepen uit die tijd in de Verenigde Staten. “Krauts with Attitude” was het eerste album dat de Duitse hiphop nationaliseerde, en de albumverpakking weerspiegelde dit. “De hoes was ontworpen in de kleuren van de nationale vlag (zwart, rood en geel), en de linernotes luidden als volgt: ‘Nu is het tijd om je op de een of andere manier te verzetten tegen het zelfvertrouwen van de Engelsen en de Amerikanen.'”

In het begin van de jaren negentig vestigde de hiphop zich in de mainstream, en veel nieuwe rappers verschenen op de scène. Eén zo’n groep waren Die Fantastischen Vier, vier rappers uit Stuttgart, wier optimistische sound hen zowel in Duitsland als daarbuiten faam heeft gebracht. Blijkbaar werden de oorspronkelijke crewleden Smudo en Thomas D, geïnspireerd om te beginnen rappen in het Duits na een zes maanden durend bezoek aan de Verenigde Staten. Het werd duidelijk dat ze niets gemeen hadden met Amerikaanse rappers en dat hun in wezen middenklasse opvoeding vreemd was aan die van het culturele milieu van de Amerikaanse hiphop. “De groep besloot zich vervolgens te concentreren op zaken die ze om zich heen zagen, met gebruikmaking van hun eigen taal, in plaats van Amerikaanse stijlen na te bootsen.”

Hoewel Die Fantastischen Vier commercieel succes boekten en hiphopmuziek in Duitsland hielpen pionieren, werden ze bekritiseerd omdat ze “te Amerikaans” klonken. Het gebrek aan sociaal bewuste onderwerpen en het simplistische materiaal van de groep zorgden ervoor dat ze werden gezien als een afgezaagde popgroep.

Tijdens 1992-93 vonden veel protestacties plaats in het kielzog van het stijgende anti-immigratie sentiment in Duitsland. Onder de angst van deze periode, begon de inhoud van de Duitse hip hop meer gepolitiseerd te worden. Bovendien begon de taal van de muziek een meer lokale stem te weerspiegelen. De groep Advanced Chemistry staat bekend als een van de eersten die sociale kritiek op groeiende vooroordelen en racisme in Duitsland integreerde. “…de nieuw opkomende hip hop beweging nam een duidelijk standpunt in voor de minderheden en tegen de marginalisering van immigranten die, zoals het liedje zei, misschien Duits zijn op papier, maar niet in het echte leven”

Tijdens het ontstaan van hip hop in Duitsland, kwamen de meeste populaire hip hop artiesten uit West Duitsland. Dit zou kunnen komen door de grote immigrantenpopulatie daar in die tijd. “Tegen 1994 had het aantal immigranten in Duitsland 6,9 miljoen bereikt. 97 procent van alle immigranten verbleef in het westen van het land, wat betekende dat in de voormalige Bondsrepubliek Duitsland en in West-Berlijn elke tiende burger een buitenlander was.” Van die 97% immigranten in het westelijk deel van Duitsland waren er meer dan 1,5 miljoen afkomstig uit een Europees land. De gemeenschap met het grootste aantal immigranten (ongeveer 1,9 miljoen mensen) was bijvoorbeeld de Turkse gemeenschap. Binnen de Turkse gemeenschap was slechts 5% van de mensen 60 jaar of ouder. Dergelijke statistieken rechtvaardigen de bloei van hip hop in Duitsland; veel van de mensen waren jong. Bovendien werd de Duitse hip hop, net als vele andere landen, sterk beïnvloed door de westerse wereld. In die tijd leidde een opleving van anti-immigratie gevoelens tot brandstichting en moord tegen Turkse asielzoekers. In mei 1993 werden 5 Turkse mensen gedood en raakten velen gewond toen iemand het huis van een Turks gezin aanviel met een brandbom. In 1993 “globaliseerde” de Duitse hiphop met de opkomst van Viva’s Freestyle; het equivalent van de Amerikaanse Yo MTV Rap show. Viva’s Freestyle bestond uit hiphopnummers uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. De instroom van immigranten in Duitsland had een negatief effect op de werkgelegenheid en de lonen. Er werd vastgesteld dat immigranten en autochtone Duitsers onvolmaakte substituten voor elkaar waren, terwijl oude en nieuwe immigranten onderling uitwisselbaar waren, wat een inelastische arbeidsmarkt blootlegde.

In het midden van de jaren negentig was de Duitse hiphop in opmars. John Clarke gebruikte de term ‘recontextualization’ om het proces te beschrijven van het lenen van culturele ideeën en ze te integreren in een nieuwe samenleving. Duitse hiphop deed precies dit: het nam Amerikaanse hiphop en gaf het een nieuwe betekenis en identiteit in de Duitse cultuur. Zwarte Amerikaanse gangsta rap is echter niet het enige type rap dat zich in Duitsland heeft ontwikkeld. Sommige van de meest vernieuwende rapmuziek in Duitsland is gemaakt door Duitsers of door underground crews die zich om zowel politieke als artistieke redenen aan rap hebben gewijd. Rap heeft in Duitsland niet alleen succes kunnen hebben dankzij een andere nationale cultuur dan die van de VS, maar ook omdat mensen reageren op andere raciale en etnische culturen.Op dat moment, in het midden van de jaren negentig, was de verhouding tussen import en binnenlandse rap 70% import en 30% binnenlandse, maar de binnenlandse rap nam snel toe. Cd’s hadden de markt in Duitsland praktisch overgenomen en cassettes waren bijna uit en werden alleen nog gebruikt voor zwarte kopieën. Duitse hip hop had nog geen specifieke identiteit omdat verschillende stijlen voorkwamen als gevolg van etnische en muzikale achtergrond.

1995-2000Edit

Dit was ook een tijd dat veel immigranten naar Duitsland verhuisden en ze kwamen allemaal met hun eigen cultuur die contrasteerde met die van Duitsland.

Karakan dook ook op in de Duitse hip hop scene. In 1991, Alper Aga & Kabus Kerim vormde de groep in Neurenberg, Duitsland. Dit jaar brachten ze de allereerste rap track in de Turkse taal uit, genaamd “Bir Yabancinin Hayati” (Leven van een buitenlander). Twee jaar later brachten ze klassieke tracks uit als “Cehenneme Hosgeldin” (Welkom in de Hel) en het controversiële “Defol Dazlak”, dat werd uitgebracht als een Maxi Single. “Big Porno Ahmet” voegde zich bij de groep als producer / beatmaker. Al snel verspreidde het succes van Karakan zich buiten de grenzen van Duitsland en begon de groep bekend te worden binnen de Europese hip hop scene. Tijdens jams ontmoetten ze Cinai Sebeke (Da Crime Posse) en Erci-E. Samen richtten ze de legendarische groep CARTEL op en brachten in 1995 een compilatiealbum uit. In 1997 bracht KARAKAN eindelijk zijn eerste officiële album “Al Sana Karakan” uit en maakte 2 video’s, wat een hoogtepunt betekende in de Turkse hiphop.

De meertalige en multinationale groep TCA- The Microphone Mafia is een voorbeeld van ‘Oriëntaalse Hip Hop in de Duitse Diaspora’. Zij combineren Spaanse, Italiaanse, Turkse en Duitse raps met live muziek en samples van traditionele muziek uit alle eerder genoemde landen.

2000 tot hedenEdit

In oktober 2006 werd in de VS de vermoedelijk eerste in de VS uitgebrachte commerciële compilatie van Duitse hiphop (en reggae), “Big Up Berlin”, uitgebracht. Het kreeg 4.5 van 5 sterren in All Music Guide (nu bekend als All Music) en bevatte artiesten als Bushido, Fler, Curse, Kool Savas, Azad en anderen.

De Duitse hiphopscene is vandaag een weerspiegeling van de vele dimensies die Duitsland is gaan vertegenwoordigen in een eengemaakt beeld van Europa. Alles van “migranten hip hop,” wat bekend staat als hip hop van de grote Turkse immigranten populatie, tot de meer op humor gebaseerde groepen schetsen een portret van een levendige en diverse hip hop gemeenschap in Duitsland.

Ondanks gemeenschappelijke noties van de Old School Duitse hip hop’s emulatie van VS hip hop stijlen en de Nieuwe School’s poging om over misdaad en geweld te rappen, vinden sommige “Old Schoolers” dat de Nieuwe School, in feite, haar wortels vergeten is. Old School-aanhangers en -geleerden zijn het niet eens over de aard van de recente transformatie in de Duitse hiphop. Geleerden hebben betoogd dat de Duitse hiphopscene van de oude school “muzikaal en vocaal georiënteerd was op Amerikaanse rolmodellen. Rijmpjes werden in het Engels geschreven; funk- en soulsamples domineerden de muzikale structuren”. Old Schoolers zelf beweren echter dat het de Nieuwe School Duitse rapartiesten zijn die “veramerikaniseerd” zijn, en daarom de authenticiteit van de strijd van het getto in West-Duitsland missen. De Duitse oude school erkende dat er veel verschillen waren tussen de situatie in de Verenigde Staten en de situatie in Duitsland, en streefde naar het uitdrukken van het concept “echtheid”, wat betekent “trouw zijn aan jezelf”. In tegenstelling tot de Amerikaanse hiphop die “echtheid” gelijkstelt met “geloofwaardigheid op straat”, gaan veel raps die voortkwamen uit de Duitse hiphop van de oude school “in op deze kwestie en verwerpen ongereflecteerde imitatie van Amerikaanse hiphop als clichés en als verraad aan het concept van echtheid”. Bovendien kan de oude school van Duitse hiphop gezien worden als “een kritiek op blank Amerika” omdat ze naar Amerikaans hiphop gemodelleerd is; de oude schoolers betwisten echter dat hiphop in Duitsland over de onderdrukking van mensen in Duitsland ging. Een artiest van de Oude School, DJ Cutfaster, klaagde dat, “de meeste mensen vergeten zijn dat hiphop functioneert als een spreekbuis tegen geweld en onderdrukking en uiteindelijk tegen het getto, dat de metafoor is geworden voor de betreurenswaardige staat van onze wereld”. In tegenstelling tot de pogingen van de Nieuwe School hiphop om over te steken naar de mainstream populaire cultuur, “zag en propageerde de Oude School hiphop als een ondergrondse gemeenschap die afstand moest houden van en weerstand moest creëren tegen de mainstream cultuur om coöptatie te vermijden”.

Duitstalige rappers die nr. 1 bereikten op de Duitse single charts in de 21e eeuwEdit

Mannelijke artiesten (herkomst / migratie achtergrond):

• Azad (Iran, Koerdisch)
• Marteria (-)
• Cro (-)
• Sido (-)
• Kay One (Filippijnen, half)
• Kollegah (Canada, helft)
• Farid Bang (Marokko/Spanje)
• Bausa (-)
• Olexesh (Oekraïne/Belarus)
• Capital Bra (Rusland/Oekraïne)
• Ufo361 (Turkije)
• Bushido (Tunesië, half)
• Samra (Libanon)
• Bonez MC (-)
• RAF Camora (Italië/Zwitserland, uit Oostenrijk)
• Gzuz (-)
• Eno (Turkije, Koerdisch)
• Luciano (Mozambique, half)
• Trettmann (-)
• Gringo (Turkije)
• Mero (Turkije)
• Shindy (Griekenland, half)
• KC Rebell (Turkije, Koerdisch)
• Summer Cem (Turkije)
• Kalazh44 (Oekraïne)
• Nimo (Iran)
• Apache 207 (Turkije)
• Zuna (Libanon)
• AK Ausserkontrolle (Turkije, Koerdisch)
• Jamule (Libanon/Spanje)
• Kasimir1441 (-)

Vrouwelijke artiesten (herkomst / migratieachtergrond):

• Namika (Marokko)
• Juju (Marokko, half)
• Shirin David (Iran/Litouwen)
• Loredana (Kosovo, uit Zwitserland)
• Hava (Turkije/Bosnië)
• Céline (-)
• Elif (Turkije)
• Katja Krasavice
• Badmómzjay (Polen)