De chemie van chocolade

Chocolade is een must-have voor Valentijnsdag en populair bij mensen die van zoetigheid houden. Velen beweren ook dat het de stemming verbetert of zelfs als afrodisiacum werkt, en we hebben allemaal wel eens iemand horen zeggen dat het gewoontevormend is.

De bestanddelen in chocolade die naar verluidt positieve effecten hebben, zijn afkomstig van de cacaoboon, dus hoe donkerder de chocolade, hoe meer van deze bestanddelen hij bevat. Melkchocolade bevat minder dan pure chocolade, en witte chocolade bijna geen omdat het geen cacaobestanddelen bevat, alleen cacaoboter.

Chocolade bevat meer dan 800 chemische verbindingen, waarvan er in deze infografiek slechts een handvol worden toegelicht. Bekijk meer scheikunde-infographics zoals deze in C&EN’s Periodic Graphics-collectie . Klik om te vergroten

Onderbouwt de wetenschap de gangbare beweringen over chocolade? Om de antwoorden te vinden, kijken we naar de chemie achter deze lekkernij.

Theobromine en Cafeïne: Chocolate as a Pick-Me-Up

Koffie en chocolade bevatten beide cafeïne en theobromine.

Theobromine is een alkaloïde, een familie van verbindingen die veel planten produceren, waaronder de cacaoplant. Chocolade is de rijkste natuurlijke bron van theobromine, maar koffie en thee bevatten er ook een deel van. Theobromine lijkt chemisch gezien op cafeïne en heeft een vergelijkbaar stimulerend effect op onze hersenen. Aangenomen wordt dat de combinatie van theobromine en cafeïne in chocolade zorgt voor de kleine oppepper die we voelen na het eten ervan. Hoewel ze over het algemeen een minder aangenaam effect hebben op mensen, maken deze verbindingen chocolade giftig voor honden en katten, dus vergeet niet om je voorraadje Valentijnskoekjes buiten het bereik van je huisdieren te houden.

Antioxidanten: Chocolate as a Health Food

Rauwe cacaobonen bevatten veel antioxidanten, maar geldt dat ook voor chocolade? Credit: Mikkel Houmoller.
CC BY-SA 4.0 .

Claims over de heilzame eigenschappen van chocolade zijn niet beperkt tot effecten op onze hersenen. Chocoladeliefhebbers zeggen ook vaak dat het vol zit met antioxidanten, die schade aan cellen helpen voorkomen. Rauwe cacaobonen bevatten inderdaad aanzienlijke hoeveelheden antioxidanten zoals epicatechine en galluszuur. Helaas ontdoet het proces dat cacaobonen ondergaan om chocolade te worden hen van veel van deze stoffen. Een kleine hoeveelheid antioxidanten blijft over, maar het is onduidelijk of deze hoeveelheid voldoende is om enig voordeel te bieden. Sommige studies hebben een verband aangetoond tussen chocoladeconsumptie en een lager risico op hoge bloeddruk en insulineresistentie. Andere, meer gecontroleerde studies hebben echter niet aangetoond dat het eten van chocolade deze voordelen heeft.

Phenethylamine: Chocolade als afrodisiacum

Credit: iStock.

Sommigen zeggen dat chocolade populair is op Valentijnsdag omdat het werkt als een afrodisiacum. Chocolade bevat inderdaad aanzienlijke hoeveelheden van een verbinding genaamd fenethylamine die ervoor zorgt dat hersencellen dopamine vrijgeven, een neurotransmitter met een feel-good effect. Maar wanneer we fenethylamine innemen, breekt ons lichaam het af voor het onze hersenen bereikt, zodat het onze stemming niet beïnvloedt.

Craving Culprits

Als deze stoffen geen sterk effect op ons hebben, wat is het dan dat ons naar chocolade doet hunkeren? Waarschijnlijk is het een veel vaker voorkomende verbinding, namelijk suiker, en dan met name de combinatie van suiker met het hoge vetgehalte van chocolade. Deze combinatie activeert de beloningscentra in onze hersenen. Maar wat de chemische samenstelling ook is, chocolade is iets waar we met mate van kunnen genieten. Dus verwen jezelf of iemand anders deze Valentijnsdag.

Delen…