Cochrane

De pancreas is een klier achter de maag en dicht bij het eerste deel van de dunne darm. Hij produceert spijsverteringssappen, amylase, die in de dunne darm worden afgescheiden en geeft hormonen, insuline en glucagon, af in de bloedbaan. Acute pancreatitis verwijst naar een plotse ontsteking van de pancreas. Het gebeurt wanneer spijsverteringssappen in de alvleesklier actief worden, waardoor zwelling, bloedingen en schade aan de alvleesklier en de bloedvaten ontstaan. Het is een ernstige aandoening die tot verdere problemen kan leiden. Veel voorkomende symptomen zijn hevige pijn in de bovenbuik, misselijkheid en braken. De behandeling bestaat meestal uit een paar dagen ziekenhuis voor vocht, antibiotica en pijnstillende medicijnen, toegediend via een infuus.

Bij hevige pijn wordt meestal ten minste één vorm van pijnstilling gebruikt (bijv. paracetamol, niet-steroïde ontstekingsremmers, opioïden). Opioïden, zoals morfine en morfinederivaten, worden vaak gebruikt, maar er zijn geen harde bewijzen voor hun doeltreffendheid en veiligheid. Het is mogelijk dat zij de oplossing van de ziekte verhullen, en de pijn kunnen doen toenemen door spasmen te veroorzaken. Het doel van deze review is om duidelijkheid te krijgen over het juiste gebruik van opioïden voor buikpijn bij acute pancreatitis.

We hebben een aantal elektronische databases doorzocht tot juni 2013. We includeren vijf gerandomiseerde klinische onderzoeken (RCT’s), met in totaal 227 deelnemers in deze review. De geëvalueerde opioïden waren buprenorfine, pethidine, pentazocine, fentanyl en morfine.

Voor deelnemers die extra pijnstilling nodig hadden, toonde een gecombineerde analyse van opioïden (pentazocine en morfine) een significant voordeel in vergelijking met niet-opioïde behandelingen. Twee trials toonden aan dat buprenorfine en pentazocine elk effectiever waren dan procaïne. Ons vertrouwen in de stabiliteit van deze effecten is echter gering, vanwege beperkingen in het aantal studies en deelnemers, en de lage kwaliteit van de manier waarop de trials werden uitgevoerd en gerapporteerd. Er werden geen ernstige of levensbedreigende bijwerkingen in verband gebracht met de onderzochte geneesmiddelen. Er werd één sterfgeval gemeld, in een procaïnegroep, in alle geïncludeerde trials.

Op basis van het bewijsmateriaal tot nu toe kunnen opioïden een geschikte behandelingsoptie zijn en het voordeel hebben dat ze de behoefte aan extra pijnstilling verminderen. Wij vonden geen duidelijk verschil in het risico van pancreatitiscomplicaties of ernstige bijwerkingen tussen opioïden en andere pijnbestrijdingsbehandelingen. De bevindingen van deze review zijn echter beperkt door het gebrek aan informatie om het risico op vertekening volledig te kunnen beoordelen, de meting van relevante uitkomsten en de kleine aantallen deelnemers die door de trials werden bestreken.