Billy Hayes (schrijver)

Achtergrond

Hayes, een Amerikaanse student, werd op 7 oktober 1970 betrapt toen hij vier pond hasjiesj uit Turkije probeerde te smokkelen. Hij was oorspronkelijk veroordeeld tot vier jaar en twee maanden in een Turkse gevangenis; met zijn vrijlatingsdatum weken verwijderd, hoorde hij dat de autoriteiten hadden gekozen om hem te straffen met een levenslange gevangenisstraf voor smokkel in plaats van bezit.

Hayes werd opgesloten in Sağmalcılar Prison in Turkije. Na een incident in de gevangenis werd hij in 1972 overgebracht naar het Bakırköy Psychiatrisch Ziekenhuis, dat omschreven wordt als een “gekkenhuis”. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken oefende herhaaldelijk druk uit op Turkije om het vonnis over te dragen aan de Verenigde Staten, maar de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Melih Esenbel verklaarde dat de Verenigde Staten niet in staat waren om een vonnis van een Turkse rechtbank aan te vechten. Esenbel verklaarde privé aan ambtenaren dat vrijlating mogelijk zou zijn op humanitaire gronden indien Hayes’ lichamelijke of geestelijke gezondheid verslechterde, maar in een privé-gesprek verklaarde Hayes aan Amerikaanse diplomaten dat zijn ervaring in het Bakırköy Psychiatrisch Ziekenhuis in 1972 zeer traumatisch was en dat hij er geen vertrouwen in had dat het ziekenhuis hem voor vervroegde vrijlating zou goedkeuren; Hayes verklaarde ook dat hij het gevoel had dat pogingen om vervroegde vrijlating te verkrijgen zijn vooruitzichten op overplaatsing naar een meer gewenste half-open gevangenis in gevaar zouden brengen. Op 12 mei 1975 verklaarde het Turkse Constitutionele Hof amnestie voor alle drugsovertredingen, waardoor Hayes’ straf werd verkort van levenslang tot 30 jaar. Hij werd overgebracht naar de Ihmrali-gevangenis op 11 juli 1975.

Geklasseerde telegrammen van het State Department wezen erop dat in besprekingen tussen de Amerikaanse ambassade en Vahap Aşıroğlu, Turks directeur van Consulaire Zaken, Aşıroğlu geloofde dat Hayes waarschijnlijk voorwaardelijk zou worden vrijgelaten in oktober 1978, wat in de praktijk betekende dat een plaatselijke officier van justitie hem tot persona non grata zou verklaren en hem het land uit zou zetten.

Hij ontsnapte uit İmralı op 2 oktober 1975, door ’s nachts met een roeiboot naar Bandirma te varen, zich onder de plaatselijke bevolking te mengen en vervolgens in westelijke richting de grens naar Griekenland over te steken. Hij werd gedeporteerd van Thessaloniki naar Frankfurt op 20 oktober 1975 na een aantal weken detentie en ondervraging over wat militaire inlichtingen Hayes bezat over Turkije.

Boek

Hayes schreef een boek over zijn ervaringen, Midnight Express, dat later werd bewerkt tot de film Midnight Express uit 1978 met Brad Davis in de hoofdrol. De film werd geregisseerd door Alan Parker, met een scenario van Oliver Stone. De film verschilt van Hayes’ verslag in zijn boek. Een van de verschillen is een scène waarin Hayes de gevangenisbewaker Hamid “de beer”, de belangrijkste antagonist van het verhaal, doodt. In werkelijkheid werd de gevangenisbewaker in 1973 gedood door een pas vrijgelaten gevangene, wiens familie Hamid beledigde terwijl hij de gevangene sloeg, jaren voordat Hayes daadwerkelijk ontsnapte.

Om juridische redenen waren de film en het boek opzettelijk onnauwkeurig. In 2010, in een aflevering van National Geographic Channel’s Locked Up Abroad, getiteld “The Real Midnight Express”, vertelt Hayes zijn versie van het volledige verhaal over zijn uitzending naar de beruchte Turkse Sağmalcilar gevangenis, uiteindelijk ontsnappend uit de Marmara Zee gevangenis op het eiland İmralı. Hayes heeft nu de vervolgboeken geschreven, Midnight Return (Ontsnappen aan Midnight Express) en The Midnight Express Letters- from a Turkish Prison, 1970-1975, een verzameling van de originele brieven naar huis geschreven aan familie en vrienden tijdens zijn gevangenschap.

Acteren en schrijven

Hayes is nog steeds actief in de entertainment industrie, met name acteren en schrijven. Een van zijn successen was het schrijven en regisseren van Southside uit 2003 (later uitgebracht als Cock and Bull Story in de VS), dat talrijke prijzen won, waaronder de L.A. Drama Critics’ Circle award uit 1992. Op 30 juni 2010 zond de televisiezender National Geographic Locked Up Abroad uit: The Real Midnight Express. Billy Hayes reist de wereld rond met zijn one-man show, Riding the Midnight Express with Billy Hayes, sinds de première op het Edinburgh Fringe Festival in augustus 2013.

Interview over film Midnight Express

Tijdens het filmfestival van Cannes in 1999 ontmoette Alinur Velidedeoğlu, een Turkse reclamemaker, bij toeval Billy Hayes en interviewde hem over de film Midnight Express. Hayes uitte zijn ontgoocheling over delen van de verfilming, vooral het afschilderen van alle Turken als slecht, en zijn spijt dat het imago van Turkije negatief beïnvloed werd door de film. Hayes toonde ook genegenheid voor Turkije en Istanbul. Hoewel het Interpol-bevel tegen hem inmiddels was ingetrokken, verklaarde hij dat hij weliswaar wilde terugkeren, maar dat hij aarzelde om dat te doen uit bezorgdheid dat veel Turken hem de schuld zouden kunnen geven van de negatieve publiciteit die de film had gegenereerd.

De video werd beschikbaar gesteld op YouTube. Hayes keerde uiteindelijk op 14 juni 2007 terug naar Turkije om de 2e Istanbul Conference on Democracy and Global Security bij te wonen, georganiseerd door de Turkse Nationale Politie (TNP) en het Turks Instituut voor Politiestudies (TIPS), om de negatieve implicaties van zijn boek recht te zetten. Op 15 juni hield hij een persconferentie en bood hij zijn verontschuldigingen aan het Turkse volk aan.