Antonio Vivaldi Biografie

Orkestmuziek

Vivaldi’s concerti bestaan meestal uit drie delen, gerangschikt in de volgorde snel, langzaam, snel. De twee buitenste delen staan in dezelfde toonsoort; het middendeel staat in dezelfde toonsoort of in een nauw verwante toonsoort. Binnen de delen verloopt de muziek volgens het principe van de afwisseling: passages voor het (de) solo-instrument(en) worden afgewisseld met passages voor het volledige orkest. Het solo-instrument kan het door het orkest gespeelde materiaal uitbreiden, maar het kan ook heel ander, eigen materiaal spelen. In beide gevallen bouwt de afwisseling tussen solist en orkest een spanning op die zeer dramatisch kan zijn.

Het orkest in Vivaldi’s tijd verschilde natuurlijk van een modern orkest in zijn omvang en samenstelling. Hoewel de blazers soms werden ingeschakeld, vormden de strijkers de hoofdmoot van de spelers. In een concerto van Vivaldi is het orkest in wezen een strijkorkest, met een of twee klavecimbels of orgels om de doorgaande bas te spelen.

Sommige van Vivaldi’s concerten zijn programmatische muziekstukken, want zij geven muzikale beschrijvingen van gebeurtenissen of natuurlijke taferelen. De Seizoenen, bijvoorbeeld, bestaat uit vier concerti die de vier seizoenen voorstellen. Maar in zijn concerti bepaalt het “programma” niet de formele structuur van de muziek. Bepaald muzikaal materiaal kan de roep van een vogel of het ritselen van bladeren imiteren; maar het formele plan van het concerto blijft gehandhaafd.

Vivaldi’s concerti waren tijdens en na zijn leven wijd en zijd bekend. Ze werden gekopieerd en bewonderd door een andere musicus, Johann Sebastian Bach (1685-1750). In het muzikale Europa van de achttiende eeuw was Vivaldi een van de grote namen.