aangeboren ideeën

Ideeën die aangeboren zijn en niet het product van ervaring. De controverse over hun bestaan vormde een belangrijk element in Locke’s afwijzing van de filosofie van Descartes, en Locke werd op zijn beurt over deze kwestie aangevallen door Leibniz. De vraag was of de geest is uitgerust met zeer algemene begrippen – God, vrijheid, onsterfelijkheid, substantie – waarvan a priori bekend is dat zij van toepassing zijn op de wereld, en die ons derhalve duidelijke en onderscheiden kennis kunnen verschaffen, anders dan die welke door ervaring kan worden bevestigd. Het vormde dus een centrale kwestie tussen rationalisten en hun empiristische tegenstanders. Het verband tussen aangeborenheid als zodanig en het recht om te denken dat deze ideeën een apart soort kennis opleveren, werd door Hume in twijfel getrokken, maar de noodzaak van a priori categorieën van het begrip waardoor de ervaring wordt georganiseerd, werd opnieuw door Kant verdedigd. In de 20e eeuw werd de opvatting dat kinderen een aangeboren universele grammatica met zich meedragen, die hen in staat stelt de opmerkelijke prestatie te leveren van het leren van een eerste taal, verdedigd door Chomsky.