19 verschillende soorten thema’s in de poëzie

Het kan iets simpels zijn als liefde, of iets complexers, zoals mens versus natuur. Als je kijkt naar poëzie en haar pogingen om iets van de menselijke ervaring over te brengen, kun je je het scala van mogelijke thema’s voorstellen. Maar laten we eens kijken naar enkele van de meest voorkomende die u zeker zult tegenkomen.

Liefde

Liefde is het meest voor de hand liggende. Het kan liefde voor een ander zijn, liefde voor de natuur, of zelfs liefde voor zichzelf. De eerste op deze lijst is de meest voor de hand liggende. Liefde voor een ander is terug te vinden in het werk van talloze dichters sinds het schrijven als een vorm van expressie is ontstaan. Een schrijver die bekend staat om het schrijven van enkele van de mooiste en meest gedenkwaardige liefdesgedichten in de Engelse taal is John Keats. Hij is bekend om werken als ‘Endymion’ en ‘Bright star, would I were stedfast as thou art’. Of misschien kent u Lord Byron, die adembenemende gedichten schreef zoals ‘She Walks in Beauty’.

Maar laten we eens kijken naar een minder bekende dichteres, Anne Bradstreet. Een van Bradstreet’s bekendste werken is een duidelijk voorbeeld van liefde als thema, ‘To My Dear and Loving Husband’. Hier zijn de laatste vier regels:

Thy love is such I can no way repay;

The heavens reward thee manifold, I pray.

Then while we live, in love let’s so persevere,

That when we live no more, we may live ever.

In de twaalf korte regels van het gedicht, gebruikt ze het woord “liefde” zes keer. Ze stelt dat de relatie met haar man waardevoller is dan “hele goudmijnen” of alle rijkdommen van het Oosten. De dichteres drukt haar toewijding uit door middel van simile en metafoor. De figuurlijke taal toont ware passie.

Hier zijn nog een paar voorbeelden van gedichten die duidelijk een liefdesthema hebben.

• ‘Shall I compare thee to a summer’s day’ van William Shakespeare
• ‘Annabel Lee’ van Edgar Allan Poe
• ‘A Valediction Forbidding Mourning’ van John Donne
• ‘Mad Girl’s Love Song’ van Sylvia Plath

Death

Just like love, is de dood een veel voorkomend thema in de poëzie. In Edgar Allan Poe’s ‘Lenore’, combineert Poe de twee. In dit stuk discussiëren een minnaar en een omstander over het leven en de dood van een vrouw, Lenore. De minnaar verwijt het publiek dat het haar niet voldoende waardeert en probeert uit te drukken hoe belangrijk zij voor hem was. Hier is de laatste strofe van het gedicht dat over haar dood gaat.

Avaunt! Vannacht is mijn hart licht. Geen klaagzang zal ik aanheffen,

Maar drijf de engel op haar vlucht met een Pæan van oude dagen!

Laat geen klok luiden, opdat haar lieve ziel, temidden van haar heilige vrolijkheid,

De toon zou opvangen, als het zou opstijgen van de verdoemde Aarde.

Van vrienden boven, van duivels beneden, is de verontwaardigde geest verscheurd-

Van de hel tot een hoog landgoed ver in de hemel-

Van smart en gekreun, tot een gouden troon, naast de Koning des Hemels.”

De eerste regel van dit gedeelte is een prachtige uitdrukking van liefde en zorg, zelfs nadat iemands geliefde is heengegaan. De spreker vraagt of de klokken kunnen stoppen met luiden, omdat ze Lenore (nu in de vorm van een engel) zouden kunnen hinderen op haar weg naar de hemel. Het is duidelijk dat de liefde die de spreker voor haar koesterde, doorklinkt, maar de regels zouden niet nodig zijn als ze niet was gestorven, dus het is belangrijk om te kijken hoe deze twee elementen samenkomen.

Hier volgen een paar voorbeelden van gedichten die een thema van de dood hebben:

• ‘Death is Nothing at All’ van Henry Scott Holland
• ‘Died…’ van Elizabeth Barrett Browning
• ‘On the Death of Anne Brontë’ van Charlotte Brontë
• ‘Lady Lazarus’ van Sylvia Plath

Religie/Spiritualiteit

Het derde thema dat we onder de loep gaan nemen is religie of spiritualiteit. Net als in de wereld van de beeldende kunst, zijn sommige van de belangrijkste geschreven kunstwerken gemaakt terwijl de schrijver nadacht over religie, geloof, God, en vaak, twijfel. Deze thema’s komen vaak samen in de beschouwing van het hiernamaals, een hogere macht, en de krachten die ons dagelijks leven beheersen. Deze laatste kunnen religieus van aard zijn, of meer spiritueel, bezig met de natuur en emotionele universaliteit.

Laten we voor ons voorbeeld eens kijken naar regels uit Christina Rossetti’s ‘Goede Vrijdag’. Het is een devotioneel gedicht, wat betekent dat het religieuze verering of gebed uitdrukt. In dit geval drukt de spreekster haar verlangen uit om zich volledig aan het christendom toe te wijden, maar ook haar tegenzin om dat te doen.

Hier zijn de eerste twee strofen van de tekst:

Ben ik een steen, en geen schaap,

Dat ik kan staan, o Christus, onder Uw kruis,

Druppel voor druppel het langzame verlies van Uw bloed aanschouwen,

En toch niet wenen?

Zo waren die vrouwen niet die U beminden

Wie met grote smart U beweenden;

Zo was Petrus niet gevallen, bitter wenend;

Zo was de dief niet ontroerd;

Zoals duidelijk te zien is, richt de spreekster zich tot God, bij monde van Christus, met de vraag of zij een “steen” is omdat zij naar Hem kan kijken aan het kruis “en toch niet wenen”. De spreekster vergelijkt zichzelf met de vrouwen die aanwezig waren bij de kruisiging en die Christus op gepaste wijze “beweenden”. Zij waren Christus’ “schapen” en zij voelt dat zij de enige is die een steen is. Aan het eind vraagt zij God zich nog eenmaal als herder te tonen en haar in de kudde op te nemen.

Hier volgen een paar voorbeelden van gedichten die duidelijk een thema van religie of spiritualiteit hebben:

• ‘Church Going’ van Philip Larkin
• ‘I saw no Way- The Heavens were stitched’ van Emily Dickinson
• ‘This is my play’s last scene’ van John Donne
• ‘The Retreat’ door Henry Vaughan

Nature

Nature is ongetwijfeld een van de meest gebruikte poëziethema’s in de opgetekende geschiedenis. Het is door de wijdverspreide connotaties van de natuur en de onmogelijkheid om haar perfect te definiëren, dat het zo’n aangrijpend en meeslepend thema is. Gedichten in deze categorie kunnen gaan over de natuurlijke wereld (zoals we die gewoonlijk zien: bomen, bergen, enz.) en haar schoonheden of gevaren.

Aternatief zou men poëzie kunnen vinden die het landschap zoals we het ooit kenden, de preïndustriële revolutie en de explosie van de menselijke bevolking elegiseert. Ook in deze categorie kan men gedichten aantreffen die te maken hebben met de menselijke natuur en de menselijke interacties of veranderingen met de natuurlijke wereld. Dit werd heel mooi samengevat door Walt Whitman in het volgende citaat: “Het enige complete, echte gedicht”. De natuur, zo geloofde hij, bevatte alles.

Een gedicht dat de natuur als een van zijn primaire thema’s gebruikt is Elizabeth Bishop’s ‘The Bight’. Dit gedicht werd geschreven toen Bishop in Key West, Florida, woonde en een specifieke “bight,” of gebogen kustland

Hier zijn de eerste paar regels uit het gedicht:

At low tide like this how sheer the water is.

Witte, afbrokkelende mergelribben steken uit en schitteren

en de boten staan droog, de heipalen zo droog als lucifers.

Het water in de baai absorbeert, in plaats van geabsorbeerd te worden,

het maakt niets nat,

de kleur van de gasvlam zo laag mogelijk gedraaid.

Hier volgen enkele voorbeelden van gedichten die de natuur duidelijk als een van hun hoofdthema’s gebruiken:

• ‘The Lake Isle of Innisfree’ door W.B. Yeats
• ‘Winter Landscape, with Rooks’ van Sylvia Plath
• ‘Stopping by the Woods on a Snowy Evening’ van Robert Frost
• ‘Huge Vapours Brood above the Clifted Shore’ van Charlotte Smith

Beauty

Een ander veelomvattend en veelvormig thema is schoonheid. Schoonheid is er in vele vormen en kan worden gezien als natuurlijke schoonheid, fysieke menselijke schoonheid, schoonheid in de geest of actie, en een assortiment van andere gevallen. Vaak worden gedichten gewijd aan menselijke schoonheid in de vorm van odes, zoals ‘Ode aan de schoonheid’ van Ralph Waldo Emerson. Of, zoals ‘She Walks in Beauty’ van Lord Byron, worden geschreven in een zeer lyrische stijl, als om het onderwerp na te bootsen.

Voor een voorbeeld van hoe het thema schoonheid verder kan reiken dan het fysiek menselijke, zou men kunnen denken aan ” van F.S. Flint. In dit gedicht beschrijft Flint de liefde van een spreker voor de stad Londen en hoe hij vindt dat de stad anderen en hemzelf verbetert.

Laten we eens kijken naar de eerste zes regels:

Londen, mijn schoonheid,

het is niet de zonsondergang

noch de lichtgroene hemel

glanzend door het gordijn

van de zilveren berk,

noch de stilte;

Hier zijn enkele andere gedichten die het thema schoonheid op verschillende manieren verkennen:

• ‘Hymne aan de Intellectuele Schoonheid’ van Percy Bysshe Shelley
• ‘De Regenboog’ van Christina Rossetti
• ‘Bell Birds’ van Henry Kendall
• ‘Fides, Spes’ van Willa Cather

Veroudering

De krachtigste literaire thema’s zijn die, die iedereen raken. Leven, dood en ouderdom zijn voorbeelden van universele overwegingen waar ieder mens, liefhebber van poëzie of niet, mee te maken krijgt. Sommige van de krachtigste poëtische werken gaan over ouderdom en de onstuitbare voortgang naar de dood. Dat gezegd zijnde, niemands ervaring van ouder worden is hetzelfde als die van iemand anders. Als dichters uit alle tijden onderzoeken wat het betekent om ouder te worden, schetsen hun verschillende conclusies en overwegingen een beeld van de menselijke natuur en de angst of hoop die ten grondslag ligt aan iemands levensdagen.

Laten we bijvoorbeeld ‘Transfiguration’ van Louisa May Alcott nemen. Dit is een persoonlijk gedicht geschreven vanuit het perspectief van de dichteres zelf. Het beschrijft haar emoties rond de dood van haar moeder, Abigail Alcott, en probeert verandering en dood af te schilderen als iets moois, niet iets om bang voor te zijn. Het verouderingsproces van Alcott’s moeder was niet gemakkelijk. In de tekst besluit ze hoe na de dood van haar moeder, “Age, pain, and sorrow dropped the veils they wore” (Ouderdom, pijn en verdriet lieten de sluiers vallen die ze droegen). Hier zijn de volgende regels:

En toonde de tedere ogen

Van vermomde engelen,

Wiens discipline zij zo geduldig droeg.

De voorbije jaren brachten hun oogst rijk en eerlijk;

Terwijl herinnering en liefde,

samen, liefdevol weefden

Een gouden guirlande voor het zilveren haar.

Hier zijn nog een paar voorbeelden die het thema leeftijd vanuit verschillende perspectieven belichten:

• ‘Age’ van Philip Larkin
• ‘On This Day I Complete My Thirty-Sixth Year’ van Lord Byron
• ‘You Begin’ van Margaret Atwood
• ‘Lullaby’ van W.H. Auden

Desire

Over universeel relateerbare thema’s gesproken, verlangen is ongetwijfeld een belangrijk thema. Of het nu romantisch, erotisch of spiritueel is, verlangen gedichten zijn expansief. Shakespeare’s sonnetten aan de Schone Jeugd komen in gedachten. De spreker in deze werken richt zich tot een jonge man door middel van een reeks sonnetten die zijn liefde, verlangen en hartzeer schetsen. Enkele van de beroemdste sonnetten zijn sonnet nummer 13, ‘O! dat je jezelf was; maar liefde, dat ben je’ en sonnet 116, ‘Laat me niet naar het huwelijk van ware geesten’.

Een duidelijk voorbeeld van verlangen is te vinden in een van John Donne’s populaire gedichten, ‘To His Mistress Going to Bed’. Het gedicht werd gepubliceerd na de dood van de dichter in 1654 en beschrijft de smeekbeden van een spreker aan zijn geliefde om zich uit te kleden en naar bed te komen.

Hier volgen een paar regels uit het midden van het gedicht:

Uw japon gaat uit, zo’n mooie staat openbaart zich,

Zoals wanneer van bloemrijke weiden de schaduw van de heuvel steelt.

Doe die draderige kroon af en laat zien

De harige diadeem die op u groeit:

Nu weg met die schoenen, en dan veilig

in deze liefde’s gewijde tempel, dit zachte bed.

Enige interessante voorbeelden die spreken over een verscheidenheid van verlangens zijn:

• ‘Absent from thee’ van John Wilmot
• ‘To Be in Love’ van Gwendolyn Brooks
• ‘XII’ van Sappho
• ‘The Heart asks Pleasure- first’ van Emily Dickinson

Identity/Self

Verschrijvingen over zichzelf, vooral in een poëtische vorm, waren het meest populair in de 18e en 19e eeuw. Hoewel, dat wil niet zeggen dat ze niet bestaan in de hedendaagse literaire wereld. Deze schrijvers, in welke periode ze ook leefden, dachten diep na over hun eigen plaats in de wereld, de impact (of het gebrek daaraan) die ze dachten te hebben, wie ze wilden worden, of een aantal andere beschouwende zelfbespiegelingen. Sommige zijn inspirerend en opzwepend, zoals ‘Still I Rise’ van Maya Angelou, andere, zoals ‘Lines Written a Few Miles above Tintern Abbey’ van William Wordsworth, zijn uitgestrekter en overspannen langere perioden.

Zie bijvoorbeeld ‘Harlem’ van Langston Hughes, dat ook bekend staat als ‘Montage van een uitgestelde droom’. De tekst gaat over het leven van de bewoners van Harlem die niet de “American Dream” beleven, maar in plaats daarvan hun dromen uitgesteld zien. Door middel van een reeks vragen vraagt een inwoner van Harlem zich af wat er met zijn dromen is gebeurd, en meer in het algemeen, met de dromen van al diegenen zoals hij.

Laten we eens kijken naar enkele regels uit dit korte gedicht waarin de spreker nadenkt over waarom en hoe dromen verdwijnen, en waar ze terechtkomen als ze weg zijn:

Wat gebeurt er met een droom die wordt uitgesteld?

Droogt hij op

als een rozijn in de zon?

Of ettert hij als een zweer

En vlucht hij dan?

Hier zijn nog een paar gedichten die identiteit, of een zoektocht naar zichzelf, als een van hun belangrijkste thema’s gebruiken:

• ‘Ariel’ van Sylvia Plath
• ‘Search for My Tongue’ van Sujata Bhatt
• ‘Still I Rise’ van Maya Angelou
• ‘To My Nine-Year-Old Self’ van Helen Dunmore

Travel/Journeys

Wanneer men dit veelomvattende thema overweegt, zijn er veel mogelijke onderwerpen om in gedachten te houden. Een reis kan uit zowat alles bestaan. Men kan zich fysiek verplaatsen, van plaats naar plaats reizen, of op een belangrijke manier transformeren. De reis kan ergens specifiek zijn dat daadwerkelijk op een kaart kan worden aangegeven, of ergens minder tastbaar, zoals het hiernamaals.

Het eerste is het onderwerp van Billy Collins’ gedicht ‘Writing in the Afterlife’. Het geeft de lezer een interessant beeld van het hiernamaals vanuit het perspectief van een man die het meemaakt. Niets is zoals de lezer, of de spreker, verwacht. Hij schetst hoe het was om aan te komen bij een rive, niet ongelijk aan de rivier de Styx in de Griekse mythologie.

Hier zijn een paar regels uit het gedicht:

Velen hebben zich hier een rivier voorgesteld,

maar niemand noemde alle boten,

hun banken overvol met naakte passagiers,

ieder gebogen over een schrijftablet.

Kijk eens naar deze lijst van zeer verschillende benaderingen van het thema reizen, of op reis gaan:

• ‘Travel’ van Edna St. Vincent Millay
• ‘Postcard from a Travel Snob’ van Sophie Hannah
• ‘The Road Goes Ever On’ van J.R.R. Tolkien
• ‘Odysseus to Telemachus’ van Joseph Brodsky

Apocalyps

Door de tijden heen hebben schrijvers en niet-schrijvers het einde van de wereld op verbazingwekkend verschillende manieren geïnterpreteerd. Sommigen zien een gewelddadig, bloedig einde van het menselijk ras. Anderen zien iets eenvoudigers, rustigers, en zelfs iets om naar uit te kijken. Ongeacht de religieuze of culturele achtergrond van de schrijver kunnen apocalyptisch getinte gedichten stimulerend en verontrustend zijn.

Voor een beklemmend voorbeeld van een dichter’s interpretatie van het einde van de wereld, laten we eens kijken naar ‘Holy Sonnet VII: At the round Earth’s imagin’d corners, blow’ van John Donne.

Hier zijn de eerste paar regels uit het gedicht:

A At the round earth’s imagin’d corners, blow

Your trumpets, angels, and arise, arise

From death, you numberless infinities

of souls, and to your scattered’d bodies go;

Dit stuk bevat de beschrijving van de spreker van de Dag des Oordeels en een oproep aan God om hem te vergeven voor zijn zonden. Het begint ermee dat de spreker engelen op de hoeken van de aarde opdraagt op hun trompetten te blazen en de doden te wekken. Met deze actie zullen al degenen die zijn heengegaan, in al hun “ontelbare oneindigheden” terugkeren naar de aarde en hun lichamen zoeken.

Hier volgen nog een paar voorbeelden van gedichten die spreken over de apocalyps:

• ‘Fire and Ice’ van Robert Frost
• ‘Darkness’ van Lord Byron
• ‘The Hollow Men’ van T.S. Eliot
• ‘Sprekende boom’ van Joy Harjo

Dromen

Dromen hebben de potentie om de manier waarop we de wereld ervaren te veranderen. Negatief of positief, ze zijn een afspiegeling (en voor sommigen een bron van inspiratie) van hoe we ons leven leiden. Menig dichter heeft geschreven over nachten die werden verpest door vreemde en vreselijke dromen. Of over dagen die zijn verbeterd door bedachtzame, weemoedige fantasieën. Een voorbeeld, ‘Dreams’ van Helen Hunt Jackson, ligt dichter bij het eerste.

Hier volgen een paar regels uit het gedicht:

Mysterieuze gedaanten, met toverstokken van vreugde en pijn,

Die ons onbewust grijpen in hulpeloze slaap,

En ons leiden naar de huizen waar we

onze geheimen verborgen houden,

Die wij kunnen smeden en binden

In deze tekst spreekt zij over de negatieve invloed die dromen kunnen hebben op iemands wakende leven. Ze dwingen negatieve ervaringen uit het verleden terug in iemands bewustzijn en verlengen verdriet.

Hier volgen nog vier gedichten, deze spreken over het belang van de droomtoestand en de verschillende vormen die deze kan aannemen:

• ‘A Dream Within a Dream’ van Edgar Allan Poe
• ‘The House of Ghosts’ van Margaret Widdemer
• ‘Death in the Arctic’ van Robert Service
• ‘La Belle Dame Sans Merci’ van John Keats

Celebration

In de categorie ‘celebration’ zijn er eindeloos veel redenen om blij te zijn onder vrienden en familie. Dichters die zich voor dit thema interesseren, kunnen traditionele feestdagen de moeite waard vinden om over te schrijven, of ze kunnen zich verheugen in een persoonlijke overwinning of een viering van het zelf. Een zeer interessant voorbeeld is ‘More Than Enough’ van Marge Piercy. Dit korte gedicht viert een enkel moment, temidden van de bloeiende levendigheid van de zomer. Kijk eens naar deze regels als een voorbeeld van hoe de stemming van een gedicht en de toon van een dichter wordt beïnvloed door het onderwerp:

Rijke frisse wijn

van juni, we wankelen in je besmeurd

met stuifmeel, overwonnen als de schildpad

die haar eieren in het zand langs de weg legt.

Van het uitsluitend spreken over het prachtige landschap, gaat Piercy’s spreekster in deze regels verder met het bespreken van het delen van deze momenten met een specifiek iemand, waardoor persoonlijke emotie en betekenis wordt toegevoegd aan de viering die ze aan het doen is.

Hier zijn nog een paar gedichten die ingaan op het thema feest:

• ‘Celebrate’ van Anna Akhmatova
• ‘Lift Every Voice and Sing’ van James Weldon Johnson
• ‘In Praise of My Bed’ van Meredith Holmes

Wellness/Recovery

Of het nu lichamelijk of geestelijk is, in onze hedendaagse wereld die steeds gecompliceerder en stressvoller wordt, zijn gedichten over gezondheid, van binnen en van buiten, zeer relevant. Sommige dichters, zoals Sylvia Plath, kanaliseren hun eigen innerlijke leven, brengen hun eigen geestelijke gezondheid over via hun verzen. Anderen zijn zoals Elizabeth Bishop, die vage, en niet zo vage, verwijzingen maakte naar haar afhankelijkheid van alcohol. Een zeer duidelijke verwijzing naar haar eigen worsteling met gezondheid is te zien in haar stuk, ‘A Drunkard’.

Andere interessante gedichten met welzijn/herstel als hoofdthema zijn onder meer:

• ‘The Soul Has Bandaged Moments’ van Emily Dickinson
• ‘Daddy’ van Sylvia Plath
• ‘Alone’ van Edgar Allan Poe
• ‘The Fury of Rainstorms’ van Anne Sexton

Nieuw leven/geboorte

Nieuw leven, of dat nu van de lente is of van de zomer of van de menselijke/dierlijke variant, is krachtig. Dit thema kan in verschillende richtingen worden opgevat, en elke dichter die erover nadenkt zal het anders opvatten. Sommige van de meest aangrijpende gedichten over dit thema gaan over geboorte. Voor een hedendaags voorbeeld zou een lezer ‘Rosie Joyce’ van Paul Durcan eens moeten bekijken. Kijk eens naar een paar regels uit dat laatste:

Ik bereed de wateren en de wegen van Ierland,
Rosie, om bij jou te zijn, zeeschelp aan mijn oor!
Hoe ik lachte toen ik je in mijn hand wiegde.

In deze regels gaat Durcan’s spreker in op de geboorte van zijn kleindochter. Hij spreekt afwisselend over de tijd voordat hij haar ontmoette, en de tijd daarna, toen hij persoonlijk van haar ging houden.

Andere gedichten over ditzelfde thema zijn:

• ‘Up-Hill’ van Christina Rossetti
• ‘Morning Song’ van Sylvia Plath
• ‘The Journey’ van Mary Oliver

Disappointment/Failure

Elk thema op deze lijst zal op de een of andere manier de geest, het geheugen en de emoties van een lezer aanspreken. Maar degene die geschreven zijn in het kielzog van teleurstelling en mislukking zijn vaak het meest ontroerend. Deze emoties en ervaringen zijn verenigend en het lezen van de welsprekende woorden van een ander mens die faalde zoals jij faalde, kan therapeutisch zijn. Neem bijvoorbeeld ‘Loss and Gain’ van Henry Wadsworth Longfellow. Het gedicht eindigt met de volgende regels:

But who shall dare
To measure loss and gain in this wise?
Defeat may be victory in disguise;
The lowest ebb is the turn of the tide.

In dit korte gedicht bespreekt hij hoe men verliezen en winsten zou kunnen tellen. Hij denkt na over wat het betekent om ze met elkaar te vergelijken en besluit dat het dat niet waard is. Het leven is gecompliceerder.

Voor nog een paar gedichten over dit onderwerp, kijk eens op:

• ‘Disenchantment’ van Emily Dickinson
• ‘Penalty’ van Ella Wheeler Wilcox
• ‘The Disappointment’ van Aphra Behn

War

Oorlog, een beschamende vereniger van het menselijk ras en een onderwerp waarover een aantal van de meest ontroerende en gedenkwaardige poëzie is geschreven. Een heel genre van poëzie is voortgekomen uit historische oorlogen. Dichters als Edward Thomas, Siegried Sassoon en Wilfred Owen staan bekend als “oorlogsdichters” en hun gedichten als “oorlogsgedichten”. Deze drie schrijvers, samen met vele anderen, hebben de wereldoorlogen, en die welke sindsdien hebben plaatsgevonden, over de hele wereld opgetekend.

Laten we als voorbeeld eens kijken naar een minder bekende oorlogsdichteres, Vera Brittain, en haar gedicht ‘August, 1914’. Het is een kort anti-oorlogsgedicht dat spreekt over het begin van een conflict vanuit een “goddelijk” perspectief.

But where His desolation trod

The people in their agony

Despairing cried, “There is no God.”

In deze regels sluit Brittain haar gedicht af. De hoofdpersoon, God, heeft besloten terreur (oorlog) op aarde te laten neerdalen om iedereen aan zijn macht te herinneren. In plaats van hen te verenigen en iedereen weer op de knieën te krijgen aan Gods voeten, verandert het hun geloof in stof.

Andere gedichten die oorlogsthema’s aansnijden zijn:

• ‘May the Twenty-Third’ van Edward Thomas
• ‘The Death Bed’ van Siegfried Sassoon
• ‘The Dead’ van Rupert Brooke

Immortality

Wiens geest heeft zich niet gewend tot de allure van het eeuwige leven? Of je het concept nu angstaanjagend of betoverend vindt, dichters door de eeuwen heen hebben het thema opgepakt. Sommigen bespreken het eeuwige leven in de context van religie, God en het hiernamaals. Anderen houden zich bezig met het onderwerp op een grillige manier, waarbij ze gebruik maken van magisch realisme, fantasie, en regelrechte magie. Er zijn eindeloze voorbeelden binnen de grotere canon van poëtische werken, maar laten we eens kijken naar een paar regels uit een van de meest ontroerende gedichten van Matthew Arnold, getiteld ‘Immortality’. Hier volgt het laatste tercet van de tekst:

Van kracht tot kracht oprukkend,

Zijn ziel goed verbonden, en al zijn gevechten gewonnen,

Stijgt, en dat nauwelijks, naar het eeuwige leven.

Met deze regels besluit Arnold zijn gedicht dat gebaseerd is op onsterfelijkheid zoals ontdekt door een sterk, “goed verbonden” leven. Alleen “hij” die het leven en al zijn tegenslagen onder ogen ziet en opkomt voor wat juist is, zal het eeuwige leven kunnen binnengaan.

Een paar andere gedichten die hetzelfde thema behandelen zijn:

• ‘Tithonus’ van Alfred Lord Tennyson
• ‘Ode: Intimations of Immortality’ van William Wordsworth
• ‘Whispers of Immortality’ van T.S. Eliot

Coming of Age

Een van de meest populaire thema’s in de klassieke en hedendaagse poëzie. De periode van iemands leven waarin hij of zij “volwassen wordt” of uit de kindertijd groeit naar volwassenheid is fysiek, mentaal en emotioneel transformerend. Net als het leven zelf, wordt deze periode in sommige gedichten positief en negatief belicht. Soms zijn ze gebaseerd op een enkele ervaring die een kind van de kindertijd naar de volwassenheid stuurde, andere keren gaan ze over een langere periode waarin de verteller of een personage in een groter gedicht leert wat het betekent om geen kind meer te zijn.

Laten we eens kijken naar een paar regels uit een gedicht dat het thema van het volwassen worden verkent, ‘Poem at Thirty-Nine’ van Alice Walker:

Nu zie ik er net zo uit en kook ik net als hij:
mijn hersenen licht;
dit en dat
in de pan doen;
geen van mijn leven
tweemaal op dezelfde manier kruiden; blij om
te voeden wie er ook maar op mijn pad komt.

In deze regels staat Alice Walker stil bij de invloed die haar vader op haar had. Ondanks dat hij niet meer in haar leven aanwezig is, realiseert ze zich dat zijn invloed langdurig is. Ze is gaan inzien hoe ze ouder wordt en steeds meer op hem gaat lijken naarmate ze dichter bij de leeftijd komt waarop ze hem het meest kende.

Andere gedichten over hetzelfde thema zijn:

• ‘We Real Cool’ van Gwendolyn Brooks
• ‘Auguries of Innocence’ van William Blake
• ‘Flatted Fifths’ van Langston Hughes

Waarom zou je je druk moeten maken over Themes in Poetry?

Een goede vraag, en een die eigenlijk zichzelf beantwoordt. Als u geïnteresseerd bent in het lezen van poëzie is dat waarschijnlijk omdat u geniet van de manier waarop schrijvers woorden manipuleren om een specifiek doel te bereiken. Dat doel kan meer vluchtig zijn, zoals het aanboren van een waardering voor het geschreven woord zelf en de kunst die men ermee kan maken, (geïllustreerd door bewegingen als Oulipo of Dadaïsme) of meer rechttoe rechtaan emotioneel. Hoe dan ook, zonder thema’s hebben de meeste gedichten geen doel.

Hier is een lijst van nog enkele thema’s die u kunt tegenkomen bij het lezen van poëzie:

• Verplaatsing
• Goed versus kwaad (Een soort dichotomie)
• Hiërarchie van de natuur
• Manipulatie
• Isolatie
• Zelf-bewustzijn
• Vanitas
• Familie
• Relaties
• Het leven