13 feiten over Benito Mussolini

Voor even was Benito Mussolini een Italiaanse held, door miljoenen geprezen omdat hij de natie een voorproefje gaf van haar verloren grootsheid. Maar hij is beter bekend als de vader van het fascisme, een wrede dictator, en Hitlers rolmodel. Hier zijn 13 feiten over een van de donkerste politieke figuren van de 20e eeuw.

1. MUSSOLINI WAS UITGESLOTEN VAN SCHOOL.

Boren in 1883 in Verano di Costa, ongeveer 40 mijl ten zuidoosten van Bologna, Benito Mussolini was een moeilijk kind. Zijn vader was een smid en een toegewijde socialist. Mussolini was geneigd tot brutaliteit en geweld en werd door zijn ouders naar een strenge katholieke kostschool gestuurd. Maar de nieuwe omgeving kon zijn gedrag nauwelijks temperen, en op 10-jarige leeftijd werd hij van school gestuurd omdat hij een medeleerling met een zakmes had neergestoken. Voordat hij 20 werd stak hij nog een paar medeleerlingen neer, waaronder een van zijn vriendinnen.

2. HIJ WAS GEINVLOED DOOR LES MIS.

Mussolini was diep ontroerd door Victor Hugo’s meesterwerk Les Misérables. Hoe hij voor het eerst met de roman in aanraking kwam, is niet duidelijk. Sommige historici zeggen dat Mussolini’s vader het thuis voorlas aan het gezin, terwijl andere verhalen beweren dat Mussolini het in het openbaar hoorde voorlezen door de inwoners van zijn geboortestad tijdens winterbijeenkomsten.

3. HIJ SCHRIJFT EEN SCHREEUWENDE NOVEL.

In 1909 schreef Mussolini De minnares van de kardinaal, een lugubere historische fictie die zich afspeelt in het 17e-eeuwse Italië. Oorspronkelijk gepubliceerd als een anti-religieus kranten feuilleton, werd de boekversie razend populair en werd gelijktijdig vertaald in 10 talen. Mussolini zelf beschreef het als “een roman voor naaisters en schandalen” en “een smerig boek”. Met zijn ongebreidelde taal en losbandig plot, stak de roman de draak met de katholieke kerk.

4. HIJ STICHTTE EEN FASCISTISCHE POLITIEKE PARTIJ OP.

Mussolini’s eerste directe politieke poging was met de Fascistische Revolutionaire Partij, die hij in 1915 oprichtte. Het “Fascistisch Manifest”, dat in 1919 werd verspreid, was een vroege blauwdruk voor een populistische beweging, die opriep tot volledig stemrecht voor mannen en vrouwen, afschaffing van de Senaat (die door de aristocratie werd gedomineerd), en massale belastingheffing op de rijken.

Mussolini reorganiseerde de partij echter in 1921 als de Nationale Fascistische Partij, waarbij hij veel meer nadruk legde op het eren (en zelfs verheerlijken) van de Italiaanse nationale identiteit.

5. Niet VERRASSEND, MUSSOLINI WAS GEÏNSPIREERD DOOR HET ROMANISCHE EMPIRE.

Nostalgie stond centraal in Mussolini’s fascistische beweging. Om het publiek aan zich te binden, hergebruikte Mussolini vele verouderde symbolen die (al dan niet terecht) in verband werden gebracht met de historische glorie van Rome, zoals de saluut met gestrekte arm en de neergestreken adelaar. Zelfs het woord fascist doet denken aan de Romeinse fasces, een bundel samengebonden stokken die in het oude Rome werden gebruikt om autoriteit aan te duiden. Maar Mussolini gebruikte eigenlijk een bestaande term, fascis, die al in de jaren 1890 populair was bij Italiaanse radicale groeperingen.

6. MUSSOLINI TERRORISEERDE ZIJN LANDgenoten.

Hoewel het fascisme traditionele waarden en nationale eenheid hoog in het vaandel voerde, gedroegen Mussolini en zijn volgelingen zich in de praktijk meer als een moordzuchtige bende. Ze terroriseerden Noord-Italië door het op communisten gemunt te hebben en door het vernielen van krantenkantoren en sociale clubs. Binnen twee jaar zag Mussolini toe op de moord op bijna 2000 politieke tegenstanders in Italië.

7. Hij dwong de koning van ITALI¨ aan de kant.

Victor Emmanuel III was koning van Itali¨ toen Mussolini zijn volkspartij oprichtte. Maar in oktober 1922, toen Mussolini en zijn volgelingen Rome binnenmarcheerden, vreesde Emmanuel dat verzet tegen de fascisten alleen maar zou leiden tot meer bloedvergieten en chaos. De koning bood geen weerstand toen de menigte van Mussolini het gebied binnendrong. Hij legitimeerde de opmars door Mussolini tot premier te benoemen, omdat hij dacht dat de benoeming Mussolini ertoe zou aanzetten met het parlement samen te werken. Het pakte niet helemaal zo uit. In plaats daarvan leunde Mussolini op zijn populariteit om in 1925 een dictatuur te vestigen.

8. MUSSOLINI HEEFT ZONDER WAARSCHUWING ANTI-SEMITISCH BELEID UITGEVOERD.

In tegenstelling tot de führer in nazi-Duitsland, richtte Il Duce zich niet al te hard tegen Joden, tot op zekere hoogte. Tot 1938 werden Italiaanse Joden gezien als deel van de natie, en mochten lid worden van de Fascistische Partij. “De fascistische regering heeft geen enkele intentie om politieke, economische of morele maatregelen tegen Joden te nemen,” stelde een officiële memo uit die tijd het publiek gerust.

Maar dit veranderde bijna van de ene op de andere dag. In juli 1938 begon de regering anti-Joodse wetten aan te nemen. Een paar maanden later kondigde Mussolini aan dat “buitenlandse Joden” zouden worden gedeporteerd en dat degenen die na januari 1919 waren genaturaliseerd hun staatsburgerschap zouden verliezen. Wat precies tot deze verandering leidde is onduidelijk; historici debatteren over de mate waarin Mussolini zelf antisemitische overtuigingen koesterde. Het wordt waarschijnlijk geacht dat hij het uitwijzen van Joden beschouwde als een gemakkelijke manier om zich bij zijn nazi-bondgenoten te voegen.

9. HITLER huilde toen hij Mussolini ontmoette.

Voor Adolf Hitler was Mussolini een rolmodel. Hitler bewonderde zijn politieke vaardigheid, zijn dramatische stijl, en zijn talent om bruut nationalisme te gebruiken om de massa’s te mobiliseren. In 1923 probeerde Hitler Mussolini’s machtsovername in Duitsland te evenaren; de mislukte “Bier Hall Putsch” zou Hitler een tijd in de gevangenis doen belanden. Eenmaal aan de macht nam Hitler veel van de dictatoriale affectaties van zijn Italiaanse tegenhanger over, waaronder de beruchte saluut.

Mussolini genoot van Hitler’s adoratie. Hij vertelde zijn maîtresse, Claretta Petacci, in 1938 dat Hitler “tranen in zijn ogen had” toen de twee elkaar hadden ontmoet. “In zijn hart is Hitler een oude sentimentalist,” zei Mussolini, volgens Petacci’s dagboeken.

10. Tegen het midden van de Tweede Wereldoorlog was Hitlers Duitsland de onmiskenbare leider van de As-mogendheden in Europa. Gedurende de oorlog nam de invloed van Italië af, en in 1943 was Mussolini een blok aan het been van zijn nazi-bondgenoot geworden. De Italiaanse Grote Raad stemde voor de afzetting van Il Duce. Tot ieders verrassing liet Koning Emmanuel zijn macht gelden en liet Mussolini arresteren – nadat hij hem had meegedeeld dat hij op dat moment “de meest gehate man in Italië” was.

Hitler schoot te hulp. Op 12 september 1943 bevrijdde een groep Duitse zweefvliegtuigpiloten Mussolini uit zijn gevangenis in een hotel op een berghelling in Midden-Italië. De kolonel die de leiding had over de missie vertelde Mussolini dat Hitler hem had gestuurd en dat hij nu vrij was. Mussolini antwoordde: “Ik wist dat mijn vriend Adolf me niet in de steek zou laten.”

11. MUSSOLINI HAD ZIJN ZOON-IN-WET geëxecuteerd …

Op bevel van Hitler (en met hulp van Duitse troepen), greep Mussolini opnieuw de macht in Noord-Italië. Toen hij de macht weer in handen had, zinde hij onmiddellijk op wraak op leden van zijn naaste omgeving, van wie hij dacht dat ze hem hadden verraden. Eén van hen was zijn eigen schoonzoon, Galeazzo Ciano, de minister van Buitenlandse Zaken van de fascistische regering. Ciano’s zoon schreef later een memoires over dit historische moment, getiteld When Grandpa Had Daddy Shot.

12. In de laatste jaren van de oorlog kon Mussolini zijn macht alleen behouden dankzij de Duitse strijdkrachten, die ook steeds minder werden. Hij wist dat zijn tijd op was. “Zeven jaar geleden, was ik een interessant persoon. Nu ben ik niet veel meer dan een lijk,” zei hij in een interview in 1945. “Ik voel me geen acteur meer. Ik voel me de laatste der toeschouwers.” Uiteindelijk vluchtte hij met Claretta Petacci en anderen naar de Zwitserse grens, vermomd als lid van de Luftwaffe. Maar hij werd herkend door communistische partizanen, die hem en Petacci doodschoten op 28 april 1945 (twee dagen voor Hitler’s zelfmoord). Zijn lichaam werd teruggebracht naar Milaan, waar het door de straten werd gesleept en ondersteboven werd opgehangen voor publieke vertoning.

13. Als populistisch leider sprak Mussolini graag rechtstreeks tot het volk. Duizenden stroomden naar het overvolle plein om de charismatische redenaar te zien spreken over nationale grootsheid. Maar misschien is zijn beroemdste aforisme – “Het is beter één dag als een leeuw te leven dan 100 jaar als een schaap” – wel geen origineel van Mussolini. Volgens etymoloog Barry Popik gebruikte Mussolini het citaat om de Slag om de Piave rivier te herdenken, waar een infanterist op een muur schreef: “Beter één uur leven als een leeuw dan honderd jaar als een schaap”. Maar zelfs dat was niet de oorsprong van het gezegde – al in 1800, Tipu Sultan van Mysore in het moderne India wordt gecrediteerd met de uitspraak dat hij “liever twee dagen zou leven als een tijger, dan tweehonderd jaar als een schaap.”