いい (ii): Een zeer ‘goed’ Japans woord

Het Japanse woord いい (ook 良い of よい), ruwweg vertaald als “goed,” heeft een verscheidenheid aan toepassingen waardoor het inderdaad een “goed” woord is. Het kan gebruikt worden om iets aan te duiden dat moreel “goed” is, van goede kwaliteit, of voldoende op een bepaalde manier. In dit artikel zal ik een aantal manieren bespreken waarop dit woord gebruikt kan worden en enkele gerelateerde onderwerpen.

Laten we beginnen met een eenvoudig gebruik:

• この映画、いいね。
• Deze film is goed.

Hier betekent het gewoon dat de film “goed” is, in de zin dat hij plezierig is, tot nadenken stemt, emotioneel is, enz.

Er zijn enkele uitdrukkingen waarbij een zelfstandig naamwoord wordt gebruikt met “~がいい” en een vaste betekenis heeft. Bijvoorbeeld:

• 僕の弟は頭がいいよ
• Mijn broer is echt slim. (lit. “Mijn broer heeft een goed hoofd”)

Een andere uitdrukking is 顔立ちがいい wat betekent dat iemand er goed uitziet (letterlijk, “goede gelaatstrekken heeft”).

“~したほうがいい” is een zeer nuttige uitdrukking die betekent dat het “Beter is om ~ te doen” en wordt gebruikt wanneer iets sterk wordt gesuggereerd.

• 日本語を毎日勉強したほうがいいと思う
• Ik denk dat het het beste is om elke dag Japans te studeren.

“~するといい” is een soortgelijke uitdrukking die iets zwakker is dan “~したほうがいい,” en wordt als volgt gebruikt:

• 映画館に少し早めに行くといいかもしれないね。
• Het is misschien beter om een beetje vroeger naar de bioscoop te gaan.

いい kan ook gebruikt worden met woorden die bekwaamheid beschrijven, om te betekenen dat iemand er “goed” (bekwaam) in is. Neem bijvoorbeeld 記憶力, dat “geheugen” (als vaardigheid) betekent.

• 記憶力がよくないとお医者さんになれないよ
• Als je geen goed geheugen hebt, kun je geen dokter worden.

Het tegenovergestelde van いい is in dit geval よくない of わるい (slecht).

• 年をとると記憶力が悪くなるよね。
• Als je ouder wordt, wordt je geheugen slechter.

いい kan ook worden gebruikt in de vorm “~して（も）いい(ですか）？”om toestemming te vragen voor iets, zoals in “is het OK om te doen~?”.

• 先生、僕もう帰っていいですか？
• Juf, mag ik nu naar huis gaan?

Merk op dat dit een andere connotatie heeft dan “帰れる？” (of “帰ることができる?”) wat betekent “Is het mogelijk om naar huis te gaan?”. “していい?” heeft niets te maken met mogelijkheid, maar eerder met toestemming of morele juistheid van iets.

Het tegenovergestelde hier, in de zin van iets moreel goed of fout, zou いけない zijn. U kunt dit woord gebruiken in de “〜してはいけない” voor om aan te geven dat iets verkeerd is of niet mag.

• 日本の本屋では、立ち読みしてはいけないです。
• In Japanse boekwinkels is het niet toegestaan om te staan en boeken te lezen.

(Een beknoptere manier om dit te zeggen is “立ち読み禁止”, en u kunt dit zien op borden die rond boekhandels in Japan zijn geplaatst)

U kunt いけない vervangen door だめ of ならない zonder een significante verandering in betekenis.

Een ander veel voorkomend gebruik is het gebruik van いい om “nee bedankt” te betekenen, zoals bij het afslaan van iets dat wordt aangeboden.

• Waiter: 他に何かお飲みになりますか?
• Waiter: Wilt u nog iets te drinken? (beleefde taal)
• Klant: いいえ、僕はいいです。
• Nee bedankt, ik ben OK.

Dit kan worden afgekort als gewoon “いいです”, en kan een beetje verwarrend zijn omdat het lijkt te contrasteren met de typische betekenis van “goed” zoals hierboven besproken. Maar als je denkt aan de Engelse uitdrukking “I’m good”, die ook wordt gebruikt als je iets weigert, is het gemakkelijk te onthouden. Overigens, wanneer u deze uitdrukking zegt, kunt u uw hand uitsteken, met de palm naar buiten, en hem lichtjes heen en weer zwaaien.

Andere manieren om iets aangeboden te weigeren zouden zijn “結構です” of “いらない”, waarbij de laatste minder beleefd en meer terloops is.

Als u daarentegen iets wilt drinken (bijvoorbeeld een biertje), kunt u zeggen “ビールお願いします” .

Een ding waar u op moet letten is dat er gevallen zijn waarin het Engelse “good” niet altijd goed te vertalen is naar いい. Een van die gevallen is wanneer “good” wordt gebruikt om “tasty” te betekenen als je het over eten hebt. In dit soort gevallen kunt u in plaats daarvan おいしい of うまい (de formele is beleefder) zeggen.

• このバナナ、おいしいね！
• Deze banaan is goed!

De verleden tijd van いい is よかった. Hoewel dit letterlijk “was goed” betekent, wordt het gebruikt als een gezette uitdrukking om te verwijzen naar blij zijn dat iets is gebeurd.

• Persoon A: 友達の赤ちゃんが無事に生まれたみたいだよ
• Persoon A: Het lijkt erop dat de baby van mijn vriend zonder problemen is geboren.
• Persoon B: よかった！
• Persoon B: Dat is geweldig!

Een laatste uitdrukking is “いいから”, die wordt gebruikt als je wilt dat iemand iets anders vergeet en luistert naar wat je zegt. De letterlijke betekenis is “omdat (het) goed is”.

• Persoon A: 今から海に行かない？
• Persoon A: Wil je nu naar het strand gaan?
• Persoon B: いや、今はちょっと忙しいからやめとく。。。
• Persoon B: Nee dank je, ik heb het nu druk dus ik pas…
• Persoon A: いいからいこうよ!
• Persoon A: Kom op, laten we gaan!