Ötzi the Iceman’s tatoeages kunnen een primitieve vorm van acupunctuur zijn geweest

Ötzi the iceman, een spectaculair bewaarde mummie van een man die ongeveer 5.300 jaar geleden werd vermoord, kan vóór zijn dood geneeskrachtige kruiden hebben geconsumeerd en een behandeling hebben ondergaan die lijkt op acupunctuur, zo onthult een nieuwe studie.

“De oude samenleving van de ijsman had hoogstwaarschijnlijk al een aanzienlijke kennis over medische behandeling. Het lijkt erop dat zij verschillende vormen van therapie gebruikten, waaronder fysieke behandeling en het gebruik van geneeskrachtige planten. Dit vereist zeker een zekere kennis van de menselijke anatomie en hoe ziekten ontstaan en zich ontwikkelen,” vertelde auteur Albert Zink van de studie, hoofd van het Eurac Research Institute for Mummy Studies in Bolzano, Italië, aan Live Science in een e-mail.

Bevroren in de tijd

De ijsman, de oudste gletsjer-gebonden mummie ooit ontdekt, werd in 1991 gevonden door wandelaars in de Italiaanse Ötztal Alpen, en sindsdien hebben wetenschappers bijna elk aspect van het leven van de man onder de loep genomen. Genetische analyse bracht aan het licht dat de ijsman op het moment van zijn moord (door een klap op het hoofd) een hele reeks kwalen had. Zo was Ötzi een hartaanval die stond te gebeuren, met vernauwde slagaders, en had hij artritische knieën en rotte tanden, een waarschijnlijk geval van de ziekte van Lyme, en tekenen van maagzweren, meldde Live Science eerder.

Daar komt bij dat de ijsman was geïnkt; Ötzi was bedekt met 61 tatoeages. De tatoeages waren allemaal eenvoudige strepen met twee kruisen, dus ze leken niet decoratief te zijn. Gezien het uiterlijk en de plaats van deze tatoeages denken de onderzoekers dat de markeringen een vorm van medische behandeling waren.

“De tatoeages bevinden zich allemaal op lichaamsregio’s waar de ijsman enkele gezondheidsproblemen had en waarschijnlijk perioden van pijn doormaakte. Hij had bijvoorbeeld degeneratieve aandoeningen aan zijn heup, knie, enkelgewrichten en onderrug. De meeste tatoeages bevinden zich op de benen en de onderrug,” zei Zink.

De tatoeages op zijn borst werden mogelijk gebruikt om het ongemak in zijn buik te verzachten; hij had darmparasieten en een Helicobacter pylori-infectie. En sommige van de geïnkte plekken kwamen overeen met traditionele acupunctuur “drukpunten”, wat volgens sommige onderzoekers suggereert dat de ijsman een vorm van acupunctuur onderging, zei Zink. (De meeste wetenschappers geloven dat acupunctuur voor het eerst ontstond in China, en de eerste schriftelijke beschrijving ervan dateert van 2.200 jaar geleden, maar het zou eerder kunnen zijn ontstaan op een andere locatie, zoals Europa, zei Zink.)

Op het moment van zijn dood had de ijsman een “medicinale paddestoel”, bekend als berkenpoliep, in zijn spijsverteringsstelsel. Van berkenpoliep wordt verondersteld dat hij ontstekingsremmende en koortsverlagende eigenschappen heeft, aldus Zink. Ötzi had ook varens gegeten, wat ofwel een primitieve voedselverpakking kan zijn geweest die Ötzi per ongeluk at, ofwel een behandeling om de parasitaire wormen te doden die de ijsman plaagden, zei Zink.

De recente bevindingen werden op 8 augustus gepubliceerd in het International Journal of Paleopathology.

Oorspronkelijk gepubliceerd op Live Science.